Tourbillon xoay tròn trong đồng hồ Jaeger Le-Coultre. Ảnh: GIPHY
Những chiếc đồng hồ đắt đỏ nhất của thế giới một tính năng giống nhau.
Khi chúng ta nhìn các mẫu đồng hồ được đánh giá cao ở những buổi đấu giá, ví dụ đồng hồ Franck Muller hay Richard Mille, chúng có một điểm tương đồng. Ngay giữa mặt đồng hồ là một quả cầu kim loại tròn tròn, nhỏ nhỏ, đang xoay vòng điên cuồng. Thoạt nhìn, những ai chưa sành về đồng hồ không hiểu nó là gì. Nhưng đối với giới mê sưu tập đồng hồ, đây là bằng chứng của tay nghề chế tác đồng hồ thượng thừa nhất: tính năng tourbillon.
Tính năng (complication) trong thuật ngữ đồng hồ
Chức năng căn bản của đồng hồ đeo tay là xem giờ. Tất cả những chức năng phụ trợ – như lịch, múi giờ thứ hai (hoặc múi giờ GMT), bấm phút/giây – đều được gọi là tính năng (complication).
Để hiểu về đồng hồ tourbillon, chúng ta cần trước tiên thảo luận về một tính năng khác. Hãy lấy ví dụ, tính năng thể hiện ngày theo lịch dương (annual calendar).
Nghe thì có vẻ đơn giản. Tính năng lịch thể hiện con số trên mặt đồng hồ nhảy theo ngày tháng, nhưng công nghệ chế tác khá phức tạp. Có tháng 30 ngày, có tháng 31 ngày, và riêng tháng Hai lại chỉ có 28 ngày. Nếu chúng ta soi kỹ thuật chế tác tính năng này – ví dụ, với mẫu đồng hồ Patek Philippe Nautilus Annual Calendar, thì chúng ta sẽ thấy bộ máy đồng hồ này của Patek Philippe cần 34 viên đá quý và 347 bộ phận riêng biệt.
Phức tạp đến như vậy mà chủ nhân chiếc đồng hồ Patek Philippe này vẫn phải chỉnh tay lại lịch 4 năm một lần, vào ngày 29/2 của năm nhuận. Nếu không muốn phải mất công, người yêu đồng hồ có thể tìm đến chiếc đồng hồ có chức năng lịch vạn năm (perpetual calendar). Ví dụ như mẫu Audemars Piguet The Royal Oak Perpetual Calendar. Chắc chắn, tính năng này sẽ phức tạp gấp bội khi so sánh với tính năng lịch bình thường.
Trái: Đồng hồ Patek Philippe Nautilus Annual Calendar Ref 5726A. Phải: Đồng hồ Audemars Piguet The Royal Oak Perpetual Calendar Ref. 26574.
Mức giá cũng vì vậy mà thay đổi. Chiếc Audemars Piguet The Royal Oak Perpetual Calendar có giá gấp đôi so với đồng hồ Patek Philippe Nautilus Annual Calendar!
Tourbillon, tính năng phức tạp hơn cả
Chỉ qua sự diễn giải sơ sơ về tính năng ở trên, bạn có thể mường tượng được một tính năng có khả năng ảnh hưởng đến giá trị của đồng hồ cơ như thế nào. Và tính năng xem ngày dương lịch là một trong những tính năng “đơn giản” nhất trong ngành chế tác đồng hồ. Nó không thể so sánh với tính năng tourbillon về độ phức tạp.
Tourbillon có thể nói là tính năng giúp đưa hàng loạt mẫu đồng hồ lên cảnh giới triệu đô. Nó đẹp mê mẩn, nó sang trọng, nó quý hiếm. Không phải ai cũng có thể được tận mắt chiêm ngưỡng nhịp đập của tourbillon (xem video YouTube không được tính).
Đồng hồ Ballon Bleu de Cartier Flying Tourbillon bằng vàng trắng 18K, Ref W6920105
Nhưng, tính năng tourbillon cũng được xem là vô bổ! Lịch vạn niên còn là một tính năng hữu dụng hơn. Vì sao?
Tính năng tourbillon vốn được thiết kế dành cho đồng hồ bỏ túi. Tourbillon (trong tiếng Pháp có nghĩa là lốc xoáy) sẽ bảo vệ bộ máy đồng hồ khỏi hư hại từ định lực từ trường và các hoạt động hàng ngày. Nhưng, khi ngành kim hoàn chế tác nên chiếc đồng hồ đeo tay, sự hữu dụng của tourbillon biến mất. Bộ máy của chiếc đồng hồ đeo tay, về mặt cơ bản, đã được thiết kế để giảm xóc, chống rung toàn tập. Nó không còn cần đến tính năng tourbillon để bảo toàn hoạt động.
Tuy nhiên, tourbillon vẫn là tính năng phức tạp nhất để hoàn thiện. Bây giờ, hơn 200 năm kể từ ngày nó ra đời, chỉ có một số ít nhà kim hoàn đếm được trên đầu ngón tay có thể chế tác và bảo dưỡng tính năng này. Và việc bảo trì, bảo dưỡng đồng hồ tourbillon cũng vô cùng đắt đỏ. Ví dụ, chi phí bảo trì đồng hồ tourbillon của Richard Mille bắt đầu từ 15,000 đô-la Mỹ/lần, và nâng cấp dần tuỳ vào mức độ phức tạp của bộ máy đồng hồ.
Đồng hồ Richard Mille RM 19-02 Tourbillon Fleur. Tính năng tourbillon thiết kế nằm ẩn trong cánh hoa tím. Có thể set mở cánh hoa để lộ tourbillon.
Vì sao khách hàng sẵn sàng chi trả tiền tỷ cho đồng hồ tourbillon?
Chắc chắn không vì sự chính xác trong khâu báo giờ.
Nếu muốn sở hữu chiếc đồng hồ báo giờ chính xác nhất, bạn nên bỏ qua đồng hồ cơ và đi tìm lấy đồng hồ điện tử. Ví dụ chiếc Apple Watch hay Samsung Gear. Thậm chí, đồng hồ chạy pin quartz cũng còn chính xác hơn (tất nhiên là cho đến lúc nó hết pin).
Sự hấp dẫn của đồng hồ tourbillon nằm ở cái đẹp, sự tinh xảo, minh chứng cho tay nghề đỉnh cao. Nó giống như một tác phẩm nghệ thuật.
Khi chúng ta chiêm ngưỡng các tác phẩm nghệ thuật, nó khiến tâm hồn ta bay bổng, thư thái. Cũng như cảm giác nhìn ngắm những nhịp đập đều đặn của tourbillon. Tourbillon khiến chúng ta quên đi về một thế giới thực dụng, nơi mọi thứ được đưa lên bàn cân dựa vào giá trị và sự hữu dụng. Nó gợi nhớ cảm xúc rằng cái đẹp cũng là một thứ đáng giá để tán dương.
Ngoài ra, kết cấu phức tạp của đồng hồ tourbillon cũng là lý do khiến nhiều người chịu chi.
Sự phức tạp được xem là một yếu tố làm nên sự xa xỉ của thương hiệu. Vì những gì phức tạp nhất, khó thực hiện nhất, khó bị làm nhái, được chúng ta đánh đồng với chất lượng cao cấp. Ví dụ, sự tỉ mỉ làm nên túi da đan của Bottega Veneta. Những họa tiết thời trang khó bắt chước của Dolce & Gabbana. Công nghệ làm nên những đôi giày cao gót cực êm chân của Yves Saint Laurent.
Và vì vậy, tourbillon là một biểu tượng cho sự phức tạp của ngành đồng hồ nói riêng và ngành xa xỉ phẩm nói chung. Có thể không hữu dụng, nhưng rất khó chế tác. Quý hiếm nhưng được nhiều người ao ước. Tượng trưng cho sự cầu toàn và những bước tiến vượt bậc về mặt công nghệ của nhân loại.
5 TÍNH NĂNG KHIẾN CHIẾC ĐỒNG HỒ CAO CẤP TRỞ THÀNH MÓN HÀNG XA XỈ ĐÁNG ĐƯỢC SƯU TẦM
KỸ THUẬT NẠM KIM CƯƠNG “TUYẾT RƠI” LÀ GÌ MÀ RICHARD MILLE LẠI ƯU ÁI ĐẾN VẬY?
ĐÁ THIÊN THẠCH, LỰA CHỌN THIẾT KẾ MẶT ĐỒNG HỒ MỚI CỦA ROLEX, CARTIER, HERMÈS
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
