Lịch sử chủ nghĩa tối đa từ xưa đến nay

Bộ sưu tập Versace Thu Đông mang phong cách Chủ nghĩa tối đa (Maximalism). Ảnh: Versace.

Năm 1492, Christopher Columbus tìm ra Tân thế giới, đưa Tây Ban Nha bước vào kỷ nguyên huy hoàng rực rỡ. Lúc này, Tây Ban Nha trở thành “thủ đô đầu tàu” của cả châu Âu, ảnh hưởng sâu rộng ở mọi mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Trong thời trang, người Tây Ban Nha khi ấy chuộng màu đen, tầng lớp càng cao càng chỉ dùng trang phục đen, nâu và các tông màu trầm.

Thế rồi, sự xuất hiện của một cái tên đã thay đổi tất cả: Louis XIV của Pháp.

Hoàng đế Louis XIV nước Pháp, người mang chủ nghĩa tối đa vào đời sống

Hoàng đế Louis XIV của Pháp. Ông không chỉ là người khai sinh ra Haute Couture mà còn là người mang Maximalism vào thời trang.

Sẽ không ngoa khi nói rằng Louis XIV là bậc đế vương góp phần khai sinh ra chủ nghĩa tối đa (Maximalism). Những cải cách của ông với phong cách tối đa đã góp phần xoay trục, đưa nước Pháp trở thành kinh đô của cả châu Âu. Những di sản ấy còn vang vọng và hiện hữu đến ngày hôm nay, để các thế hệ hiện đại vẫn tiếp nối.

Maximalism không chỉ là một xu hướng thời trang. Đó là phong cách sống, tuyên ngôn sống động về cái đẹp không giới hạn, sự xa hoa, táo bạo và tự do thể hiện bản ngã. Từ ánh sáng huy hoàng của cung điện Versailles dưới thời Louis XIV, đến những bộ sưu tập rực rỡ của Gucci, Dolce&Gabbana, Schiaparelli… chủ nghĩa tối đa trải qua nhiều thăng trầm, nhưng chưa bao giờ mất đi ánh hào quang rực rỡ của mình.

Sự trỗi dậy của cái đẹp và bản ngã vào thời kỳ Phục HƯng

Chủ nghĩa tối đa đã manh nha từ thời Phục hưng (thế kỷ 14–17), kỷ nguyên phát triển rực rỡ của nghệ thuật, văn hóa và tư duy. Thời trang lúc này bắt đầu mang tính cá nhân. Tầng lớp quý tộc châu Âu đua nhau diện trang phục từ gấm thêu, lụa bóng, nhung quý và đính ngọc trai, tất cả đều phản ánh sự giàu có và địa vị. Những chiếc tay áo phồng, cổ áo rườm rà, lớp váy xếp tầng là những biểu tượng đầu tiên của tinh thần Maximalism.

: Parmigianino, Pietro Maria Rossi, Bá tước xứ San Secondo, năm 1530..

: Bronzino, Eleonora xứ Toledo, năm 1545.

Louis XIV (1638–1715), vị quân vương trị vì lâu nhất lịch sử châu Âu, đã biến thời trang thành công cụ thể hiện quyền lực tuyệt đối. Ông có phong cách ăn mặc lộng lẫy, ưa chuộng màu sắc rực rỡ, đối lập hoàn toàn với sắc đen nghiêm nghị của triều đình Tây Ban Nha lúc bấy giờ.

Chân dung Nữ hoàng Queen Elizabeth I, những năm 1590.

Louis XIV làm gương cho toàn triều đình, dùng Versailles như sân khấu trình diễn những sản phẩm xa xỉ tinh hoa nhất của nước Pháp: lụa, đăng ten, giày thêu, kim hoàn. Thời trang dưới thời ông không chỉ là thẩm mỹ, mà còn là chính trị, là nghệ thuật thao túng ánh nhìn. Phục hưng đã mang đến một trường phái mỹ thuật mới cho thế kỷ 17: Baroque. Chủ nghĩa Baroque với phong cách cường điệu và tương phản màu sắc, được Louis XIV ứng dụng trong mọi lĩnh vực của Pháp.

Cung điện Versailles tráng lệ với phong cách nội thất theo chủ nghĩa tối đa.

Tiếp nối tinh thần xa hoa của thời Louis XIV, thế kỷ 18 chứng kiến sự trỗi dậy của Rococo, dạng thức tinh tế và nữ tính hơn của chủ nghĩa tối đa. Rococo mang đến sự lãng mạn và phóng túng: màu pastel, nơ thắt, vải voan trong suốt, đầm phồng cực đại và tóc giả cao ngất. Đây là thời kỳ của Vương hậu Marie Antoinette, người phụ nữ nổi tiếng vì gu ăn vận xa hoa tột đỉnh. Mỗi bộ cánh của bà đều là một công trình nghệ thuật thủ công, đòi hỏi hàng chục nghệ nhân và hàng tuần lễ chế tác.

Marie Antoinette. Ảnh: Tranh sơn dầu do Elisabeth Vigée Lebrun vẽ, năm 1783.

Maximalism khuyến khích con người thể hiện bản thân một cách trọn vẹn, thông qua màu sắc, chi tiết, chất liệu và sự dư thừa có chủ đích. Không sợ nhiều, không ngại dư, đó chính là chủ nghĩa tối đa.

Chủ nghĩa tối đa thời cận đại

Vào thế kỷ 19–20, Cách mạng Công nghiệp mở đường cho thời trang đến với số đông, đồng thời phân hóa rõ rệt: giới quý tộc tiếp tục theo đuổi vẻ ngoài hào nhoáng, trong khi tầng lớp lao động hướng tới tính tiện dụng và thiết thực.

Tuy nhiên, Maximalism chưa bao giờ thực sự biến mất. Xu hướng này chỉ tạm ẩn mình, rồi quay trở lại một cách ngoạn mục qua từng giai đoạn lịch sử, mỗi lần là một hình hài mới. Thập niên 1920 với váy flapper đính sequin, tua rua, hạt cườm, mũ cloche ôm sát đầu, trang sức Art Deco, phong cách trang điểm mắt khói đưa chủ nghĩa tối đa mang hơi thở thời đại. Jeanne Lanvin, Paul Poiret là những nhà thiết kế tiên phong biến thời trang thành biểu cảm nghệ thuật, đưa họa tiết Á Đông và kiểu dáng mềm mại vào haute couture.

>>> XEM THÊM: THỜI TRANG THẬP NIÊN 1920: PHÓNG KHOÁNG FLAPPER

: Bìa tạp chí Harper’s Bazaar với những đường nét và mảng màu mạnh mẽ

: Tòa nhà Chrysler huyền thoại là một trong những công trình kiến trúc mang phong cách Art Deco tiêu biểu

Nếu thập niên 1920 là lấp lánh thì vài thập niên sau, những năm 1980 lại là đỉnh cao của phong cách hào nhoáng phô trương. Maximalism của những năm 1980 ồn ào, sắc nét và đầy tham vọng. Đây là kỷ nguyên của Power Dressing, đặc biệt là phụ nữ trong môi trường công sở.

Những “nữ hoàng công sở” xuất hiện ngày càng nhiều trong vest vai độn, áo blazer ngoại cỡ, chân váy bút chì đi kèm giày cao gót mũi nhọn trở thành đồng phục mới của phụ nữ thành thị. Mỗi trang phục đều là một tuyên ngôn: “Tôi có mặt ở đây. Tôi nắm quyền”.

Lịch sử chủ nghĩa tối đa, thời trang thập niên 1980

Dress to Impress, châm ngôn của thời trang công sở thập niên 1980.

Gianni Versace đẩy lộng lẫy đến mức thần thoại với họa tiết Baroque, vàng ánh kim, đầm đính đá quý. Thierry Mugler và Jean Paul Gaultier biến người phụ nữ thành siêu anh hùng với corset kim loại, áo giáp tương lai, váy điêu khắc. Christian Lacroix với váy “Le Pouf” phồng to, màu sắc rực rỡ và nghệ thuật haute couture mang hơi hướng nhạc kịch. Maximalism lúc này vẫn xa hoa nhưng còn là một dạng thức ngôn ngữ để nổi bật và khẳng định cái tôi cá nhân.

Trang phục Gianni Versace thiết kế cho Versace.

Chủ nghĩa tối đa ở thời kỳ đương đại

Sau năm 2020, khi thế giới dần thoát khỏi bóng tối của đại dịch, thời trang cũng bước vào một thời kỳ hồi sinh mãnh liệt. Maximalism trở lại như một bản giao hưởng giải phóng cá tính. Sau những tháng ngày sống trong trang phục loungewear, màu trung tính và tâm trạng tiết chế, con người tìm lại niềm vui sống qua màu sắc, họa tiết, phụ kiện và những gì từng bị cho là “quá đà”.

Richard Quinn Thu Đông 2024. Ảnh: Imaxtree,

Chủ nghĩa tối đa lúc này trở thành một hình thức chữa lành, nơi mỗi cá nhân dùng quần áo như một công cụ kể chuyện và thể hiện bản thân. Từ những bộ cánh nhiều lớp phi lý mà đầy chất thơ, đến màu neon, sequin và phụ kiện bản lớn xuất hiện giữa ban ngày, thời trang không còn phân biệt ngày – đêm, nam – nữ, trang trọng – đời thường.

Iris Apfel, một tượng đài của thời trang tối đa.

Iris Apfel, một tượng đài của chủ nghĩa tối đa.

Các biểu tượng thời trang như Iris Apfel, Harry Styles, Zendaya, Rihanna, Doja Cat hay Lizzo lần lượt phá vỡ mọi chuẩn mực về giới, cơ thể và phong cách, đưa Maximalism trở thành ngôn ngữ của sự tự tin và khác biệt. Trên sàn diễn, các nhà mốt như Schiaparelli, Gucci, Moschino hay Iris van Herpen đẩy chủ nghĩa tối đa đến ranh giới của nghệ thuật siêu thực, nơi mỗi trang phục đều như một tác phẩm sống. Gucci dưới triều đại Alessandro Michele pha trộn mọi dòng chảy văn hóa, từ Retro thập niên 1970 đến Gothic kỳ ảo. Mỗi thiết kế tựa như một bảo tàng chính là điển hình của chủ nghĩa tối đa.

: Gucci 2018 là một biểu tượng của Chủ nghĩa tối đa trong thời trang. Ảnh: Imaxtree.

: Gucci 2018. Ảnh: Imaxtree.

Xu hướng thời trang tối đa trong mùa Thu Đông 2025

Mùa Thu Đông 2025 đánh dấu một chương mới cho chủ nghĩa tối đa, nơi sự lộng lẫy chuyển mình từ rực rỡ sang sâu sắc. Maximalism không còn chỉ là sequin lấp lánh hay màu sắc chói chang, mà trở nên đa tầng và giàu chất liệu hơn bao giờ hết. Trên sàn diễn, ta thấy sự trở lại của nhung đen, gấm thêu, lông nhân tạo, da bóng và những bảng màu sâu như rượu vang, lam sapphire, vàng cổ và xanh rêu. Các thiết kế đi vào chi tiết tinh xảo: áo choàng kịch tính, váy xếp tầng phức tạp, phụ kiện điêu khắc và váy áo như bước ra từ hội họa Baroque.

Từ trái sang: Burberry, Carolina Herrera, Alice + Olivia, Etro. Ảnh: ImaxTree

Schiaparelli tiếp tục mê hoặc với corset dát vàng và chi tiết siêu thực, trong khi Valentino và Richard Quinn đưa hoa văn và hình khối lên tầm kịch nghệ. Các nhà thiết kế trẻ kết hợp Maximalism với thủ công bền vững, tạo ra thời trang xa hoa tỉnh thức và đầy ẩn ý.

>>> XEM THÊM: 13 XU HƯỚNG THỜI TRANG KHÔNG THỂ BỎ QUA MÙA THU ĐÔNG 2025

Khi ấy, chủ nghĩa tối đa không chỉ là bề nổi, mà là nội lực thời trang, nơi mỗi lớp vải, mỗi kết cấu đều kể một câu chuyện riêng, nhiều cảm xúc và táo bạo hơn bao giờ hết. Trong thời đại hậu giới hạn, hậu logic, Maximalism không cần hợp lý, chỉ cần hợp mình. Và đó là lý do vì sao trào lưu này có sức sống bền bỉ đến thế.