Ảnh: The New York Times
Theo lời của nhà khoa học đạt giải Nobel, ông Michael Levitt, chúng ta có thể an tâm rằng dịch cúm Corona đã đến hồi đỉnh điểm. Giáo sư Michael Levitt, tuy không tìm ra được vaccine ngừa dịch cúm COVID-19, nhưng lại tìm ra một đáp án khác liên quan đến dịch tễ học: Sự phát triển của bệnh dịch.
Giáo sư Michael Levitt là người đã ước tính được thời gian dịch COVID-19 chấm dứt tại Trung Quốc.
Vợ của giáo sư, bà Shoshan Brosh, là một nhà nghiên cứu nghệ thuật Trung Hoa. Bà có nhiều bạn bè tại Trung Quốc. Khi nơi đây mới bùng phát dịch, nhiều người đã lo lắng về nguy cơ phát triển của nó. Họ đã nhờ giáo sư Michael Levitt tìm hiểu về nguy cơ này bằng cách xây dựng mô hình qua toán thống kê, chuyên môn của ông.
Bản thân giáo sư cũng rất quan tâm đến tình hình dịch bệnh nên ông đã không ngần ngại giúp đỡ.
“Sự truyền nhiễm của dịch cúm corona tại tỉnh Hồ Bắc tăng 30% mỗi ngày. Đây là con số không tưởng. Tôi không phải là chuyên gia về bệnh cúm, nhưng tôi có thể hiểu tình hình qua các số liệu. Và số liệu này cho thấy con virút này vốn lây lan ở cấp số mũ (exponential growth)”, ông nói.
Nếu theo đúng tỉ lệ lây lan này, chỉ trong 90 ngày, cả thế giới sẽ bị nhiễm virút corona. Khi giáo sư Levitt bắt đầu thống kê số liệu vào ngày 1/2/2020, tỉnh Hồ Bắc có 1800 ca nhiễm mới mỗi ngày. Trong 6 ngày, con số này tăng lên 4700.
Nhưng rồi, con số này thay đổi. “Bắt đầu từ ngày 7/2, số lượng ca nhiễm mới bắt đầu giảm xuống theo một đường thẳng. Điều này cũng xảy ra tương tự với số lượng tử vong, một tuần sau đó. Sự thay đổi to lớn này cho phép ước tính chính xác hơn khi nào dịch bệnh sẽ lắng xuống. Dựa trên mô hình này, tôi ước tính rằng tình hình ở Trung Quốc sẽ cải thiện trong chỉ hai tuần. Bây giờ thì như bạn thấy, không còn ca nhiễm mới tại đây nữa”.
Mô hình và ước tính của giáo sư Levitt được nhiều tổ chức trên thế giới tham khảo, trong đó có Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Chân dung giáo sư Michael Levitt
Để trấn an bạn bè ở Trung Quốc, giáo sư đã gửi số liệu của mình đến họ. Ông ước đoán rằng virút corona sẽ chấm dứt hoành hành tại Trung Quốc vào cuối tháng 3/2020. Và đúng như thế, tình hình tại Trung Quốc đang hồi phục một cách khả quan.
Những dòng tin nhắn động viên của ông, kèm theo số liệu thuyết phục, được bạn bè ông dịch sang tiếng Hoa và lan truyền khắp mạng xã hội Trung Quốc. Sau đó, giáo sư trở thành người nổi tiếng tại đây và liên tục được mời phỏng vấn.
Dựa trên mô hình của mình, giáo sư giải thích một vài số liệu liên quan đến dịch cúm COVID-19.
Mới đầu, mỗi bệnh nhân nhiễm virút cúm corona chủng mới sẽ lây lan đến 2,2 người/ngày. Nhưng sau đó, tỉ lệ này rớt xuống gần còn 0. Giáo sư giải thích, “Khi nói về bệnh truyền nhiễm, ai ai cũng sợ hãi vì mỗi ngày đều nghe số lượng ca nhiễm mới. Nhưng quan trọng là bạn phải nhìn về tỉ lệ mắc bệnh. Khi tỉ lệ ca nhiễm mới thuyên giảm, thì dịch bệnh đã đến hồi kết thúc”.
Tỉ lệ lây nhiễm giảm vì nhiều lý do.
Một, chúng ta không gặp quá nhiều người mới mỗi ngày. Căn bản là chúng ta gặp người thân, đồng nghiệp và bạn bè là chủ yếu. Còn nếu sử dụng phương tiện giao thông công cộng như tàu điện ngầm hay xe buýt, chúng ta cũng sẽ chạm mặt những người “quen”, đi làm cùng tuyến đường và cùng giờ mỗi ngày.
Hai, vì virút corona, chúng ta đã tập thói quen tránh xa người lạ. Nếu trước kia chúng ta còn chào hỏi xã giao những người trên đường, nay, điều này chấm dứt. Cũng chẳng ôm hôn bạn bè, người thân khi gặp nhau nữa. Việc không tiếp xúc gần gũi với người khác hạn chế sự lây lan của virút cúm.
Ba, việc cách ly có hiệu quả. Vì cách ly bao gồm cả hai yếu tố trên.
Bốn, yếu tố miễn nhiễm tự nhiên cũng quan trọng. “Chúng ta biết rằng Trung Quốc hầu như đã cách ly cả tỉnh Hồ Bắc. Ở Vũ Hán, nơi có lượng ca nhiễm cao nhất, khi tính ra cũng chỉ có 3% dân số nhiễm bệnh. Trên tàu du lịch Diamond Princess cũng vậy. Tuy là môi trường khép kín nhưng lượng lây lan cũng chỉ dưới 20%”. Dựa trên những con số thống kê này, giáo sư Michael Levitt kết luận rằng nhiều người có khả năng miễn nhiễm tự nhiên đối với virút corona.
Giáo sư Michael Levitt nói gì về tình hình dịch bệnh toàn cầu?
Nhìn chung, dịch COVID-19 tại Trung Quốc đã gần như chấm dứt. Tại Hàn Quốc, giáo sư cho biết con số lây lan mới đã bắt đầu thuyên giảm; như vậy tình hình sẽ nhanh chóng trở nên khả quan hơn.
Tuy nhiên, ông e ngại về tình hình tại Mỹ nhất. Ông cho rằng, Mỹ phải học hỏi Trung Quốc và cách ly triệt để trước khi dịch bệnh có cơ hội lây lan. “Nếu 20,000 bệnh nhân cùng đồng thời đổ xô đến bệnh viện, hệ thống y tế tại Mỹ sẽ tê liệt”.
Vậy giáo sư cho rằng khi nào tình hình dịch bệnh toàn cầu sẽ thuyên giảm? “Nó chỉ chấm dứt khi nào tất cả những người nhiễm bệnh không tiếp xúc với người lạ, cắt đứt con đường lây lan của virút này”.
Giáo sư Michael Levitt là ai?Michael Levitt là một nhà khoa học chuyên về lý sinh học (biophysics). Hiện tại, ông đang là giáo sư ngành sinh học tại trường đại học Stanford nổi tiếng. Ông nhận giải Nobel năm 2013 cho bộ môn Hóa học. |
>>> Xem thêm: SHOWBIZ VIỆT GÂY BÃO TIN GIẢI TRÍ THẾ GIỚI VỚI CA KHÚC, ĐIỆU NHẢY “GHEN CÔ VY”
Trích bài phỏng vấn từ tờ Tribune
Harper’s Bazaar Việt Nam
