Nhìn lại 40 năm sinh nhật đôi giày Air Force 1 của Nike

Mẫu giày thể thao Nike Air Force 1 Mid “Paris” ăn mừng kinh đô ánh sáng. Đây là một trong những thiết kế mới nhất dự kiến cho năm 2022. Ảnh: Nike

Vừa bắt đầu năm 2022, Nike đã nhá hàng nhiều mẫu giày Air Force 1 phiên bản giới hạn mới. Có lý do để hãng thời trang thể thao lăng-xê cho đôi giày này. Vì năm 2022 kỷ niệm 40 năm sinh nhật đôi giày thể thao kinh điển của Nike.

Ra đời năm 1982, mẫu Nike Air Force 1 là một trong những phom dáng giày thể thao được ưa thích nhất của thương hiệu, thường xuyên được sử dụng làm nền tảng sáng tạo bởi các ngôi sao, nghệ sỹ. Qua năm tháng, phom dáng của đôi giày có thay đổi nhẹ, như một phản ánh sự thay đổi của thời cuộc thật tinh tế.

Hãy cùng Harper’s Bazaar nhìn lại những cột mốc quan trọng trong lịch sử mẫu giày Nike Air Force 1, đôi giày đi đôi cùng làn sóng văn hóa thời trang đường phố (streetwear).

Đôi nét về dòng giày thể thao Nike Air Force 1

Dòng Nike Air Force 1 (còn được viết tắt là AF1) được thiết kế bởi Bruce Kilgore.

Dòng Air Force có các kiểu thiết kế cao trên mắt cá chân (high top), ngang mắt cá (mid) và thấp dưới mắt cá chân (low). Mẫu Air Force 1 nguyên thủy năm 1982 là mẫu high top. Loại low top được tung ra một năm sau đó. Còn mẫu mid top sinh sau đẻ muộn, chỉ ra đời 12 năm sau vào 1994.

Cái tên Air Force được lấy cảm hứng từ Air Force One, chiếc máy bay chuyên dụng để chuyên chở Tổng thống Mỹ. Cái tên rất phù hợp với tiêu chí thiết kế của đôi giày thể thao này – đây là mẫu giày chơi bóng rổ đầu tiên của Nike sử dụng công nghệ Nike Air, tạo nên một đôi giày nhẹ tênh, không gây mệt chân khi chơi thể thao.

• HIỂU RÕ VỀ CÁC LOẠI GIÀY THỂ THAO ĐỂ ĂN MẶC THỜI THƯỢNG HƠN

Sự ra đời của một biểu tượng thời trang

Năm 1982, Nike mong muốn tung ra một mẫu giày thể thao ăn theo trào lưu bóng rổ đang được yêu thích. Nhà thiết kế nội bộ của Nike, Bruce Kilgore, là người đã xuất sắc tạo nên phom dáng được tuyển chọn, dựa trên sự kết hợp của mẫu giày Nike Tailwind và Nike Approach Hiking Boot, cùng với kiểu đế giày dày cộm thường thấy ở các mẫu giày chơi bóng rổ. Êkíp gọi nó là mẫu giày Nike Air Force 1.

Ý tưởng của êkíp Nike là tạo ra một đôi giày đủ nhẹ để người chơi bóng rổ không cảm giác bị nặng, mệt chân sau một thời gian dài. Đế giày to hơn thân giày một chút, tăng cường sự linh hoạt trên sân bóng. Thiết kế nguyên bản có cổ cao (high top) được cài chặt với khóa velcro. Nó cũng có hệ thống dây cài cho phép thay đổi độ rộng/chật của giày theo bề ngang của bàn chân, tạo sự thoải mái nhất có thể.

Mẫu giày Air Force 1 đầu tiên của Nike, ra mắt năm 1982. Ảnh: Nike

“Nó là mẫu giày chơi bóng rổ đầu tiên của tôi”, Bruce Kilgore nhớ lại. Sau khi thiết kế đôi Air Force 1, ông cũng tạo nên những mẫu giày khác như Air Jordan II, Air Ace, Avenger…

Để kiểm tra chất lượng của đôi giày do mình thiết kế, Bruce Kilgore đã mời đồng nghiệp Tinker Hatfield (người bây giờ là Phó tổng giám đốc mảng thiết kế và dự án đặc biệt của Nike). Cả hai lái xe đến các trường đại học cận kề, đề nghị đội bóng rổ mang thử thiết kế mới của họ.

Sự sống còn của Nike Air Force 1 hoàn toàn nhờ vào các fan ở thành phố Baltimore

Ban đầu, Nike dự kiến sẽ khai tử dòng AF1 khi công nghệ trở nên cũ kỹ. Tuy nhiên, dòng giày thể thao này lại trở thành một sản phẩm kinh điển của hãng vì có fan ruột đến từ Baltimore, một thành phố thuộc bang Maryland, Mỹ.

Tại thành phố này, các nhà bán lẻ giày Nike đã tụ họp lại để tạo nên những phiên bản mới lạ cho dòng giày AF1. Mỗi tháng, họ cùng nhau tự thiết kế và tung ra một mẫu màu độc quyền. Chiến dịch “màu của tháng” đã giúp biến Baltimore thành thánh địa cho dòng giày Nike Air Force 1, trở thành địa điểm phải đến cho những người muốn tìm những phiên bản lạ cho mẫu giày này.

Nhờ sự góp sức của các nhà bán lẻ Baltimore, Nike quyết định tái sinh cho dòng giày Air Force 1. Đôi giày này ra mắt năm 1982, bị ngừng sản xuất năm 1984, và cuối cùng được tái sinh năm 1986. Từ đó, đôi giày này được làm mới mỗi năm với những gam màu (colorway) khác nhau. Năm 2001, Nike cũng tung ra các kích cỡ nhỏ hơn cho phụ nữ.

Đôi giày Nike Special Field Air Force 1 Mid “For Baltimore” cảm ơn thành phố đã giúp cứu sống dòng giày kinh điển này. Ảnh: Nike

Đôi giày của văn hóa thời trang đường phố (streetwear) và hip hop

Khác với dòng Air Jordan có nhiều chiến dịch quảng cáo rầm rộ, Air Force lại là “con ghẻ” của Nike. Air Jordan được gắn liền với tên tuổi của huyền thoại bóng rổ Michael Jordan và bày bán khắp nơi toàn quốc. Còn Air Force, tuy xuất hiện trên chân của một số ngôi sao bóng rổ giải NBA như Moses Malone và Mychael Thompson, lại hầu như chỉ được bán trong nội thành các thành phố lớn. Thậm chí nó còn không xuất hiện trên catalogue của Nike vào thập niên 1980, theo một nhà bán lẻ ở Washington.

Dù vậy, đôi giày Nike Air Force 1 lại rất mau chóng trở thành sản phẩm được ưa thích của giới chơi thời trang đường phố, vì mã màu trắng tinh (white-on-white). Cha đẻ của AF1, Bruce Kilgore, thậm chí không biết thiết kế của mình được ưa chuộng đến dường nào cho đến khi đi thăm nhà máy ở Đài Loan. “Khi đi thăm nhà xưởng ở Đài Loan năm 1987, tôi không ngờ là họ vẫn đang sản xuất mẫu Air Force 1. Và họ bảo tôi ‘lúc nào mẫu đó cũng hot’. Điều này khiến tôi rất ngạc nhiên”, Bruce Kilgore nhớ lại.

Jay-Z mang đôi giày Air Force 1 Roc-a-Fella bắt tay cùng Nike năm 1999. Chỉ có 100 đôi được sản xuất.

Sự thành công về mặt thương mại của dòng AF1 chính thức được thiết lập vào cuối thập niên 1990 và 2000, khi nó du nhập vào cộng đồng hip hop và rap. Những rapper thịnh hành nhất thời ấy như Nelly, Jay-Z, The Wu Tang Clan… mang giày Nike Air Force 1 khắp nơi, thậm chí lên trang bìa album và tạp chí âm nhạc, khiến mẫu giày này trở nên thịnh hành hơn bao giờ hết. Thậm chí, Jay-Z từng rap về giày Air Force 1 trongca khúc Can I Live II năm 1998.

Sự tái sinh của Nike Air Force 1, thông qua những phiên bản giới hạn

Năm 2022, đôi giày này chính thức chạm cột mốc 40 tuổi. Làm sao để mẫu Nike Air Force 1 tiếp tục thịnh hành lâu đến thế? Câu trả lời nằm ở các phiên bản giới hạn, bắt tay cùng các nghệ sỹ hay thương hiệu có khả năng gây hiệu ứng hypebeast.

Có thể kể đến màn bắt tay giữa Nike cùng thương hiệu thời trang đường phố Supreme, hãng Off-White của Virgil Abloh; hay cùng các nghệ sỹ có sức ảnh hưởng như cầu thủ Cristiano Ronaldo, rapper G-Dragon và ca sỹ Billie Eilish. Tính đến nay, kiểu giày AF1 đã được sản xuất với hơn 1700 mã màu khác nhau.

Tương tự như Air Jordan, các phiên bản hiếm của dòng Air Force cũng có mức giá chuyển nhượng ở thị trường thời trang second hand cao gấp nhiều lần so với giá bán lẻ gốc.

Mẫu giày Air Force 1 Para-Noise bắt tay cùng G-Dragon. Ảnh: Nike

Màn bắt tay cùng G-Dragon quá thành công khiến Nike tiếp tục tung ra nhiều dự án khác cùng nam rapper. Ảnh: Nike

Phiên bản CR7 trắng thếp vàng do Nike bắt tay cùng cầu thủ Cristiano Ronaldo, năm 2017. Ảnh: Nike

• VIRGIL ABLOH RA MẮT SIÊU PHẨM NIKE AIR FORCE 1 X LOUIS VUITTON GÂY SỐT CỘNG ĐỒNG HYPEBEAST

• 8 CON SỐ QUAN TRỌNG TRONG LỊCH SỬ AIR JORDAN, ĐÔI GIÀY KHAI SINH VĂN HÓA SNEAKERHEAD

• G-DRAGON KHIẾN GIÁ GIÀY NIKE AIR FORCE 1 PHIÊN BẢN VALENTINE TĂNG 137%

Trích dẫn Nike, Audible, Complex
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam