Len được con người sử dụng từ cách đây ít nhất 6.000 năm trước Công Nguyên. Người Iran cổ đại là người đầu tiên thuần hoá cừu lấy len để giữ ấm cơ thể. Với nhiều ưu điểm như: khả năng giữ ấm; không thấm nước; không bắt lửa; tự làm sạch… len trở thành một trong những nguyên liệu phổ biến của nhiều mặt hàng như: quần áo, chăn, ga, gối, găng tay… Vì thị trường quá nhiều sản phẩm len đa dạng, việc chọn đồ len cũng không dễ dàng. Hãy cùng Harper’s Bazaar tìm hiểu về tất cả các loại len phổ biến trên thị trường.
Loại len nào tốt nhất?
Len có rất nhiều loại khác nhau. Chúng được dệt từ lông của các loại động vật như: Cừu, dê, thỏ, lạc đà… Với mỗi loại động vật lại cho ra một loại len với chất lượng khác nhau. Và có khi cùng một loại động vật nhưng khi chúng được nuôi dưỡng trong những điều kiện khác nhau hoặc độ tuổi khác nhau cũng cho ra chất lượng lông khác nhau.
Chất lượng len còn phụ phuộc vào vị trí lông trên cơ thể của các loài động vật. Lớp lông trong cùng, gần với bề mặt da nhất sẽ là lớp lông có giá trị nhất. Bởi chúng là những sợi tơ mịn nhất và có khả năng giữ ấm tốt nhất. Ngoài ra độ dài của sợ lông; độ mịn (đường kính đo bằng micron) cũng ảnh hưởng đến chất lượng của sợi len.
Len trong các thành phẩm bình dân đã được pha thêm các sợi tự nhiên hoặc nhân tạo. Điều này không chỉ giúp hạ giá thành sản phẩm mà nó còn giúp len có độ đàn hồi, độ bền và định hịnh sợi len.
Các loại len cơ bản và đặc điểm nhận dạng
Khi mua đồ len, bạn có thể gặp bối rối với tên của các loại len ghi trên nhãn phụ sản phẩm. Mỗi loại len sẽ có những đặc tính riêng. Vì vậy để chọn được loại len cao cấp và đúng nhu cầu sử dụng Harper’s Bazaar giúp bạn phân biệt một số loại len cơ bản sau đây.
Len cừu non (Lambswool)
Len Lambswool làm từ lông cừu non. Loại len này được lấy từ lần xén lông đầu tiên khi những chú cừu được sáu hoặc bảy tháng tuổi. Len Lambswool rất mịn và mềm. Nó có khả năng đàn hồi tốt và không gây dị ứng. Do được thu hoạch chỉ một lần duy nhất nên len cừu non có giá thành khá cao. Len cừu non Lambswool thường được sử dụng để may áo quần cho trẻ em và các loại chăn, gối, drap giường.
ĐẶC ĐIỂM: Có đường kính khoảng 15-21 micron. Mềm, mịn, bền, nhẹ và đặc biệt không gây dị ứng. Loại len này rất lý tưởng cho những người có làn da nhạy cảm.
Len Merino
Ban đầu len Merino có nguồn gốc từ Tây Ban Nha. Nhưng bây giờ, loài cừu Merino lại được nuôi phổ biến ở New Zealand và Úc. Vì vậy bạn có thể tìm thấy rất nhiều sản phẩm từ len Merino tại hai địa danh này.
Len Merino sau khi xén sẽ được xử lý để loại bỏ chất béo lanolin trong sợi lông. Quá trình này mất nhiều thời gian và công sức. Hơn nữa, sau khi xử lý, số lượng lông sử dụng được chỉ còn lại một nửa. Vì vậy len Merino khá đắt đỏ. Nó được đánh giá là loại len cao cấp và sang trọng nhất trong các loại len từ lông cừu. Len này thường được sử dụng để may quần áo mùa đông cho trẻ em, đồ thể thao và đồ lót.
ĐẶC ĐIỂM: Có đường kính khoảng 20-25 micron. Merino siêu mịn đôi khi có thể xuống đến 17 micron. Có khả năng kháng khuẩn, thoáng khí, điều chỉnh nhiệt độ tuyệt vời. Cảm giác cực kỳ mềm mịn khi sờ bằng tay. Không hề gây ngứa nên là loại len chuyên dụng cho nội y giữ ấm. Một số quần boxer thể thao của nam giới cũng được làm bằng len Merino.
Len Mohair từ dê Angora
Len Mohair được thu hoạch từ loài dê Angora (nhiều người bị nhầm lẫn với thỏ Angora). Loài dê này nuôi tương tự như cừu, nhưng ở quy mô nhỏ hơn nhiều. Vậy nên len Mohair đắt hơn một chút so với các loại len từ lông cừu.
Len Mohair dày hơn len Lambswool. Nó có ít vảy rõ rệt nên giúp giảm độ rối/co rút và cũng giảm thiểu bụi bẩn bám vào. Len Mohair tạo nên lớp tơ hơi xù xì, dễ thương và nữ tính. Len này thường sử dụng để sản xuất các sản phẩm khoác ngoài như: áo khoác, áo len, mũ, khăn quàng cổ, thảm, tất… Nó cũng là nguyên liệu thay thế lông thú phổ biến.
ĐẶC ĐIỂM: Sợi Mohair có đường kính khoảng 25-40 micron. Nặng hơn len Lambswool. Có khả năng đàn hồi, chống bụi bẩn, chống nhăn. Trong thành phẩm, len Mohair thường có sợi hơi xoăn nhẹ xen lẫn với những sợi lông ngắn hơi cứng. Những sợi lông ngắn này có thể gây ngứa. Vì vậy khi chọn đồ len mohair, bạn nên sờ tay lên sản phẩm trước khi mua.
Len Cashmere
Nếu bạn đang tìm một loại len cao cấp thì câu trả lời đây rồi! Cashmere là một trong những loại len xa xỉ bậc nhất.
Len Cashmere được làm từ lớp lông tơ siêu mềm mịn của loài dê Kashmir. Loài dê này sinh sống trên những đỉnh núi tuyết ở Tây Tạng, Trung Quốc và Mông Cổ. Những sợi tơ mọc sát dưới da của loài dê này được đánh giá là có thể giữ ấm ở nhiệt độ -40 độ C.
Thông thường một con dê Kashmir chỉ sản xuất 150 gram cashmere mỗi năm. Vì vậy, giá thành của loại len này cực kỳ đắt đỏ. Len cashmere nổi tiếng với đặc tính mặc mùa đông thì ấm, mùa hè lại mát. Chất liệu này thường sử dụng để làm khăn quàng cổ, quần áo và đồ lót.
ĐẶC ĐIỂM: Có đường kính khoảng 18 micron. Bền, mềm mịn và nhẹ nhất trong các loại len. Chỉ cần chạm vào sản phẩm cashmere, bạn sẽ cảm nhận được sự mềm mại đáng kinh ngạc.
>>> Xem thêm: GIẢI MÃ NGUYÊN DO ĐẰNG SAU GIÁ THÀNH CỰC KỲ ĐẮT ĐỎ CỦA LEN CASHMERE
Len lạc đà Alpaca
Loại len này được lấy từ lông của loài sinh vật rất giống lạc đà có tên là Alpaca. Tùy theo giống Alpaca mà lông có thể mỏng hoặc dày.
Loại mỏng mềm mại, lý tưởng để sản xuất các loại quần áo len. Còn loại dày có đường kính trên 30 micron thường gây ngứa khi may quần áo. Vì vậy chúng được kết hợp với lông của các loài khác để tạo ra chất lượng len tốt hơn.
ĐẶC ĐIỂM: Có đường kính dao động từ 15-40 micron. Sợi Alpaca mỏng rất mịn và mềm, nhưng sợi dày trên 30 micron sẽ gây ngứa. Vì vậy hãy thận trọng nếu bạn mua một món đồ ấm với thành phần là len Alpaca. Không nên mua sản phẩm qua mạng, mà hãy thử kỹ lưỡng tại cửa hàng trước khi mua.
Len lông thỏ (Angora)
Len Angora, được biết đến là loại len mềm mại và mịn màng hơn cả cashmere. Đây là chất liệu được săn lùng nhiều nhất trong thế giới đồ len cao cấp.
Tuy nhiên loại len này cũng gây tranh cãi lớn bởi tính nhân đạo của phương pháp sản xuất. Những con thỏ Angora nuôi lấy lông thường bị nhốt trong những chuồng nhỏ chật hẹp và thiếu ánh sáng. Quy trình lấy lông thỏ cũng bị phản ánh là thiếu tính nhân đạo và ngược đãi động vật. Vì vậy mà một số nhà mốt lớn từ chối sử dụng loại len này trong sản phẩm của mình.
ĐẶC ĐIỂM: Sợi lông có đường kính khoảng 10-15 micron. Cực kỳ mềm mịn. Tạo độ xù rất dễ thương cho sản phẩm. Nó có đặc tính điều chỉnh nhiệt độ tuyệt vời. Hút ẩm và chống mùi hôi tốt.
Len Vicuña
Đây là loại len hiếm nhất và đắt nhất thế giới. Vicuña là một loài động vật giống lạc đà sinh trưởng ở dãy Andes thuộc Nam Mỹ. Cùng họ với llama và alpaca, vicuña là sinh vật biểu trưng cho Peru.
Vì sinh sống ở độ cao hơn 4000 mét trên mặt biển, lông Vicuña vô cùng ấm. Lý do len Vicuña đắt đỏ vì mỗi con thú chỉ cho ra 200 gram lông, và chỉ được thu hoạch lông hai năm một lần.
Hiện tại, thương hiệu duy nhất sở hữu sản phẩm làm từ len Vicuña là Loro Piana thuộc tập đoàn LVMH. Thương hiệu Ý này sở hữu độc quyền các trang trại Vicuña tại Nam Mỹ. Tất nhiên, họ vẫn bán sợi len cho các thương hiệu khác, nhưng giữ lại loại cao cấp nhất cho bản thân. Vì sự độc quyền của loài thú này, chúng bị lũ săn bắt động vật quý hiếm để mắt tới.
ĐẶC ĐIỂM: Sợi lông có đường kính chỉ 12,5 micron. Cực mịn, cực êm. Một chiếc áo len làm từ lông vicuña của Loro Piana có thể trị giá từ 3,000 đô-la Mỹ trở lên. Chiếc áo ở ảnh trên, làm từ 100% len vicuña, bên trong viền lông chồn, trị giá 35,000 đô!
6 mẹo để chọn đồ len cao cấp
1. Đọc kỹ nhãn phụ
Trên nhãn phụ của các sản phẩm đồ len cao cấp thường có ghi thành phần của sản phẩm. Từ nhãn phụ, bạn sẽ biết món đồ đó sử dụng loại len nào.
Rất hiếm sản phẩm sử 100% thành phần từ lông của một loại động vật – trừ phi đó nội y làm từ len merino. Luôn có sự pha trộn của 1 hoặc 2 loại sợi tự nhiên/nhân tạo khác. Nhưng một chiếc áo len tốt sẽ không pha trộn từ 3 loại sợi trở lên.
2. Sờ bằng tay
Bạn có thể cảm nhận bằng tay khi chọn đồ len. Len cao cấp khi sờ vào sẽ cảm nhận được ngay sự mềm mịn. Với những sản phẩm có lớp lông tơ bên ngoài nên thử xem nó dễ rụng lông hay vón cục không.
3. Kiểm tra sợi len
Bạn có thể kiểm tra bằng cách xem số lượng sợi len bện trong một sợi. Nếu có dưới 2 sợi len trong 1 sợi, bạn nên cân nhắc kỹ sản phẩm đó.
4. Xem độ dày của sản phẩm
Luồn tay vào sản phẩm sau đó kiểm tra dưới ánh sáng. Nếu nhìn thấy bàn tay của bạn có nghĩa rằng sản phẩm này rất mỏng. Tất nhiên, đối với tiết trời Việt Nam thì có lẽ bạn không cần len quá dày. Những mẫu áo mỏng hơn cũng dễ phối đồ phong cách layering. Nhưng nếu đang chọn mua đồ len để đi du lịch đến những nơi có thể lạnh đến nhiệt độ âm, bạn sẽ phải lưu ý chọn mẫu dày dặn hơn.
5. Kiểm tra độ nhăn và khả năng co giãn
Vén ống tay áo lên và giữ một lúc rồi thả xuống. Kiểm tra xem tay áo có trở về trạng thái bình thường không. Nếu xuất hiện các nếp gấp/nhăn, hãy bỏ qua sản phẩm đó.
Ngoài ra, bạn có thể chọn đồ len bằng cách kéo giãn sản phẩm nhẹ nhàng trong vài giây. Nếu len chất lượng cao, nó sẽ trở về trạng thái ban đầu và không biến dạng.
6. Xem xét các đường nối
Kiểm tra các mối nối ở thân áo với cổ hoặc tay áo. Nếu là sản phẩm len cao cấp, các mối nối sẽ được đan với nhau bằng len mà không phải bằng đường may.
>>> Xem thêm: 4 CÁCH KHỬ MÙI ÁO LEN, ÁO CASHMERE MÀ KHÔNG CẦN GIẶT HẤP
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
