Thấy gì từ vụ kiện bản quyền giữa Miley Cyrus và Bruno Mars?

Miley Cyrus nhận giải Grammy cho ca khúc của năm với bản hit Flowers. Ảnh: CBS

Vụ kiện bản quyền giữa Miley Cyrus và Bruno Mars đã kéo dài từ hai năm trước. Tưởng rằng mọi việc đã rơi vào quên lãng thì gần đây phía tòa án tại làm có những lập luận gây bất lợi cho nàng Hannah Montana.

Nguồn cơn vụ kiện nhắm vào Miley Cyrus

Vào tháng 1 năm 2023, Miley Cyrus phát hành Flowers, bài hát chủ đề của album Endless Summer Vacation. Ca khúc này nhanh chóng trở thành một bản hit lớn, đạt hơn 2,5 tỷ lượt phát trực tuyến trên Spotify và giành được hai giải Grammy.

Tuy nhiên từ khi phát hành, ca khúc đã dính vào tranh cãi khi có quá nhiều điểm tương đồng với ca khúc When I Was Your Man mà Bruno Mars ra mắt từ tận 10 năm trước, ở cả lời bài hát lẫn giai điệu. Những so sánh, khẩu chiến giữa cộng đồng fan của Bruno Mars và Miley Cyrus làm căng thẳng tăng cao.

Philip Lawrence (bên trái) được xem như “cánh tay phải” của Bruno Mars (bên phải) từ tân 2008. Ảnh: Instagram @philiplawrence

Đến tháng 9 năm 2023, công ty Tempo Music Investments (công ty sở hữu bản quyền âm nhạc của tác giả Philip Lawrence, nhà sản xuất đứng sau nhiều bản hit của Bruno Mars) đệ đơn kiện lên tòa án Los Angeles, cáo buộc Flowers và Miley Cyrus vi phạm bản quyền.

Họ yêu cầu bồi thường và đề nghị tòa án cấm Miley Cyrus sao chép, phân phối hoặc biểu diễn Flowers. Các đồng tác giả của Flowers (Gregory Hein và Michael Pollack) và các công ty phân phối âm nhạc như Sony Music Publishing, Apple, Target, Walmart… cũng bị nêu tên trong đơn kiện.

Miley Cyrus và nhóm tác giả đồng sáng tác kỳ vọng hủy bỏ vụ kiện vì cho rằng Tempo Music Investments không có quyền kiện cáo. Vì người khởi kiện chỉ có một trong 4 tác giả viết nên bài hát When I Was Your Man và phía Miley Cyrus cho rằng một người đồng sở hữu bản quyền có thể bán phần lợi nhuận của mình, nhưng không thể tự ý chuyển nhượng quyền kiện tụng cho người mua mà không có sự đồng ý của các đồng sở hữu khác.

Những động thái gây bất lợi với Miley Cyrus

Ca khúc Flower đạt thành công lớn nhờ phần lời viral trên TikTok. Ảnh: Grammy

Tưởng rằng mọi chuyện đã được giải quyết êm xuôi,nhưng vụ việc lại một lần nữa bị khơi mào sau khi thẩm phán tòa án địa phương Los Angeles thể hiện sự ủng hộ đối với Tempo Music Investments vào tuần trước.

Thẩm phán cho rằng Tempo Music Investments vẫn có đủ tư cách pháp lý để tiếp tục vụ kiện. Ông nhấn mạnh rằng việc hạn chế quyền thực thi sở hữu sau khi mua lại tài sản có thể làm giảm giá trị của tài sản đó. Từ đó họ lập luận rằng quy định mà Miley Cyrus đề xuất được áp dụng, nó sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến ngành công nghiệp âm nhạc. Khi các đồng tác giả lại không có bất cứ quyền lợi gì đối với tác phẩm của mình.

Quyền sở hữu là điều gì đó khó nắm bắt

Olivia Rodrigo (bên trái) từ khi ra mắt đã chia sẻ nhiều về việc mình là một người hâm mộ cuồng nhiệt của Taylor Swift (bên phải). Ảnh: Cosmopolitan

Đây cũng không phải là vụ kiện duy nhất làm dấy lên những quy định chồng chéo về quyền sở hữu trí tuệ trong âm nhạc. Nhất là hiện nay đôi khi tác giả còn không biết vì sao họ lại xuất hiện trong phần ghi công của một bài hát.

Còn nhớ vào năm 2021, Oliva Rodrigo từng bị tố sử dụng phần điệp khúc của Taylor Swift viết cho ca khúc Cruel Summer (2019) để làm ý tưởng chính cho bản hit Deja Vu. Dù đôi bên chưa từng công khai lên tiếng về vấn đề này, tuy nhiên có thể đoán rằng một thỏa thuận về bản quyền đã được dàn xếp giữa cả hai bên, bởi vì tên Taylor Swift sau đó xuất hiện trong phần credit của Deja Vu.

Nhạc sĩ Daniel Nigro (bên trái) đã cùng Oliva Rodrigo sáng tác Deja Vu cho album đầu tay nhận giải Grammy SOUR (2021). Ảnh: Getty Images

Cả hai vụ việc kể trên đều phản ánh vấn đề về sự ảnh hưởng và tham khảo lẫn nhau giữa các nghệ sĩ, điều rất phổ biến trong âm nhạc hiện đại. Sự tương đồng trong âm nhạc là rất khó để phân định rạch ròi giữa đâu là tham khảo, đâu là đạo nhái, nhất là đôi khi những ảnh hưởng về âm điệu đến từ tiềm thức. Olivia Rodrigo chia sẻ rằng mình đã viết một bài hát khá nhanh, chỉ mất vài tiếng đồng hồ, vậy nên việc cô vô thức viết theo một âm điệu lẩn quẩn trong đầu là chuyện không thể tránh khỏi. Điều tương tự vẫn có thể xảy ra đối với phía tác giả của Miley Cyrus.

Những vụ việc bản quyền gần đây đã làm nổi bật nhiều vấn đề phức tạp trong lĩnh vực kinh doanh âm nhạc. Đặc biệt là những quy định về bản quyền vẫn chưa được cập nhật để phản ánh thực tiễn âm nhạc số.

Tại Hoa Kỳ, Đạo luật Bản quyền năm 1976 vẫn là cơ sở chính của luật bản quyền tại Hoa Kỳ. Trong khi đó, sự ảnh hưởng của mạng xã hội đã tạo ra một kênh thông tin mạnh mẽ, giúp phát hiện và lan truyền các vụ việc nghi vấn đạo nhái, từ đó những vụ kiện với nổ ra.