Bìa sách Leonardo da Vinci
Danh họa Leonardo da Vinci sinh tại Vinci, ngôi làng bé nhỏ cô tĩnh nằm bên sườn đồi giữa hai tỉnh Florence và Pistoia của Ý, là con ngoài giá thú, thuận tay trái, ăn chay, ưa phục trang rực rỡ với sở thích tím-hồng, được vinh danh và trở thành huyền thoại ngay từ khi còn sống.
Cho tới ngày nay, gần năm thế kỷ sau cái chết của mình, ông vẫn được coi là hiện thân cho một trí tuệ toàn năng, là sự tổng hòa độc nhất vô nhị các vai trò họa sĩ, nhà thơ, triết gia, nhà văn, nhà tổ chức biểu diễn và lễ hội, nhà khoa học, kỹ sư, nhà sáng chế, nhà giải phẫu học, nhà điêu khắc, kiến trúc sư, nhà quy hoạch đô thị, nhà thực vật học và nhạc sĩ. Ông được coi là hình mẫu lý tưởng và biểu tượng tiêu biểu của con người thời Phục hưng, một thiên tài xuất chúng, triết gia nhân văn, người quan sát và thực nghiệm bằng trực giác thiên phú và trí tò mò đi đôi với năng lực sáng tạo vô hạn.
Danh tiếng của ông được công nhận trước hết trong vai trò họa sĩ. Hai kiệt tác Mona Lisa và Bữa ăn tối cuối cùng nổi tiếng khắp thế giới thường bị sao chép và nhái lại. Bức phác thảo tay Người Vitruvius gợi cảm hứng cho vô số những tác phẩm phái sinh sau đó.
Đến ngày mất, Leonardo chỉ chính thức để lại mười lăm tác phẩm có thể được coi là hoàn thiện. Các tác phẩm này, cùng với những cuốn sổ tay chứa đầy các hình vẽ, ghi chú, các sơ đồ khoa học và các chiêm nghiệm về bản chất của hội họa, chính là di sản quý giá mà ông đã để lại cho các thế hệ nghệ sĩ sau này.
Trong vai trò là kỹ sư và nhà sáng chế, Leonardo phát triển các ý tưởng cấp tiến vượt xa thời đại của mình. Ở vai trò nhà khoa học, ông đúc kết nhiều kiến thức tiến bộ trong các lĩnh vực giải phẫu, kỹ thuật dân dụng, quang học và thuỷ-động lực học.
Tác giả Walter Isaacson, người giúp mở khóa trí tưởng tượng của cố danh họa người Ý
Tác giả Walter Isaacson
Nhà báo, tác giả người Mỹ đã dành ba năm khảo cứu tỉ mỉ trên 7.200 trang ghi chép các ý tưởng và phác thảo của Leonardo đồng thời tham khảo hàng loạt những phân tích của các nhà nghiên cứu khác để có thể hoàn thành cuốn tiểu sử đồ sộ về cuộc đời và sự nghiệp của Leonardo da Vinci.
Bằng những phân tích khúc chiết và thấu đáo, Isaacson đã phác họa bức tranh toàn cảnh, dựng nên hình ảnh tổng thể xuyên suốt về hành trình sống, lao động và diễn biến nội tâm của nhân vật kiệt xuất, họa sĩ thiên tài người Ý này, ở nhiều góc độ, giai đoạn thời gian, và bối cảnh khác nhau.
Theo một cách nào đó, cuốn sách sẽ giúp cho cá nhân mỗi người đọc, chuyên hay không chuyên, tuỳ theo trình độ, tuổi tác và thể tạng tinh thần, tâm thế khác nhau có thể hình dung thông qua ngôn ngữ theo cách riêng biệt để tự mình mường tượng và cảm nghiệm về chân dung của Leonardo da Vinci, đồng thời như thể dự phần cùng ông trong hành trình khám phá những điều kỳ diệu của vũ trụ, kiếm tìm chìa khóa của sự sáng tạo, trong quá trình phát triển và nuôi dưỡng trí tưởng tượng phong phú với tư duy đa dạng và độc đáo đã khiến ông trở nên một trí tuệ thiên tài với những thành tựu nghệ thuật và khoa học xuất chúng.
Một cuốn sách về Leonardo da Vinci khác biệt
Điểm thú vị khác biệt ở cuốn sách nằm ở cách Isaacson đưa ra thông tin và diễn giải khiến hiển lộ hình ảnh về một Leonardo – con người thuần tuý, với nhiều tầng bậc đa dạng trong tâm hồn, cảm xúc, tính cách một cách đơn sơ, gần gũi, chân thực và sống động. Nó giúp giảm thiểu đi sự thần thánh hóa hoặc toàn hảo hóa hình tượng về Leonardo, khiến ông trở nên trần tục và bớt xa vợi, tạo cảm giác dễ dàng đồng cảm hơn, để rồi nhận thấy ông thực ra còn có phần đáng yêu mến, nể phục, gây kinh ngạc, độc đáo một cách thú vị và đôi khi… ngộ nghĩnh hơn cả những gì chúng ta đã từng hình dung trước đó.
Cuốn sách sẽ cho ta thấy chân dung Leonardo, với những mâu thuẫn đa dạng và trái ngược trong chính nội tâm, tư duy, cảm xúc và tính cách… đồng thời lại luôn tự tìm ra cho mình giải pháp để cân bằng và dung hòa. Ông nặng tình, nhưng đôi khi cũng rành mạch quyết liệt, cầu toàn chi tiết nhưng vẫn phóng khoáng và không cố chấp, độc lập, tĩnh tại nhưng không tự cô lập mà thân thiện quảng giao, tự tôn có ngạo khí mà không hống hách độc đoán và không ngại phủ định chính mình, dám chấp nhận sửa đổi, làm lại từ đầu nếu tự nhận thấy mình sai, tò mò ham học hỏi, kiên trì, cầu thị nhưng lại cũng thất thường, đôi lúc thức dụng, tính toán, phù phiếm, bộc trực mà vẫn giữ được sự lịch thiệp nhã nhặn tinh tế, đại đa phần tỏ ra nghiêm túc nhưng cũng không giấu được bản chất hóm hỉnh trào phúng…
Tác phẩm Mona Lisa, còn gọi là Nàng Gioconde
Isaacson cũng tổng hợp và cung cấp những dữ liệu về cách thức và tiến trình tư duy bếp núc trong nghề nghiệp của Leonardo để khiến chúng ta hiểu rõ hơn những yếu tố nào đã khiến ông trở nên một cá nhân kiệt xuất độc đáo dị thường đến vậy, các chi tiết này sẽ mang giá trị tham khảo thú vị cho những độc giả quan tâm.
Chẳng hạn, Leonardo sẽ mở tiệc mời nhiều người ở các thành phần địa vị xã hội và tuổi tác khác nhau tới nhà và kể cho họ nghe đủ loại câu chuyện khiến cho họ cười hoặc sợ hãi để có thể nắm bắt được những chuyển động khác nhau trong tâm hồn và cảm xúc trên khuôn mặt của họ để rồi sau đó có thể ứng dụng vào tranh. Hoặc ông sẽ ra đường, dành cả ngày chỉ để theo dõi một người có những đường nét khuôn mặt mà ông quan tâm hay thấy thú vị.
Trong mỗi trang sổ tay của ông, bên cạnh các hình vẽ phác họa đủ các hình thù khuôn mặt, hình dáng, mô hình từ người, động vật cho đến đồ vật, thiên nhiên phong cảnh là chen chúc các câu hỏi đang chờ ông tìm ra lời giải hay những câu nhắc nhớ ông phải đi tìm câu trả lời ở ai hay ở đâu đó, hoặc liệt kê các gợi ý cho việc tìm ra lời giải cho các câu đố toán học, có khi đơn giản chỉ là dòng ghi chú về việc quan sát sự vận động lưỡi của chim gõ kiến. Một cách nhẫn nại, ông có thể dành hàng giờ ngồi trước dòng sông để nghiên cứu các chuyển động của dòng nước, cặm cụi giải phẫu tử thi, hay miệt mài nghiên cứu cấu tạo cơ thể của động vật,…nhưng cũng rất tuỳ hứng khi có thể chỉ tỉa tót một vài nét cho một bức tranh, để rồi bỏ đó hoặc không vẽ gì thêm nữa cả.
Những đặc tính rất đặc trưng cho nghệ sĩ này không chỉ khiến cho cha của ông, Piero da Vinci, hay những nhà bảo trợ – khách hàng của ông thời bấy giờ phiền lòng, dù rằng ông là một họa sĩ danh tiếng được trọng vọng, và dù rằng họ đã cố ràng buộc ông bằng đủ thứ giấy tờ cam kết (nhưng không thành).
Ngày nay, thậm chí người ta vẫn còn bày tỏ sự tiếc nuối cho tính cách thất thường và thời gian bay bổng mà ông đã phung phí, người ta ước giá mà Leonardo dành thời gian để hoàn thành những nghiên cứu lý thuyết, những thiết kế kỹ thuật hay hoàn thiện các tác phẩm hội họa còn dang dở thì có phải hậu thế chúng ta đã được giàu có thêm bao nhiêu về nghệ thuật và khoa học kỹ thuật.
Tác phẩm Bữa ăn tối cuối cùng
>>> XEM THÊM: VÉN MÀN BÍ MẬT TRANH “BỮA ĂN TỐI CUỐI CÙNG CỦA LEONARDO DA VINCI NHỜ CÔNG NGHỆ GOOGLE
Có thể nói, cuốn sách này sẽ khiến cho người đọc nhận thấy được sự vĩ đại và giá trị thực thụ nơi con người Leonardo da Vinci, không phải là Mona Lisa hay Bữa ăn tối cuối cùng, càng không phải là hàng ngàn những trang sổ tay ghi chép cùng chú thích chi tiết hay những danh xưng cao quý mà hậu thế dành tặng cho ông, hoặc những màn trình diễn công phu ông tạo ra mà sử sách đã ghi chép lại, mà đơn giản, đó là cách ông đã hết mình sống và làm việc một cách chân chính và trọn vẹn với đam mê, lý tưởng của mình tới tận những phút giây cuối cùng của cuộc đời.
Cuốn sách sẽ cung cấp những thông tin hữu ích giúp cho nghệ sĩ nói riêng và công chúng yêu mỹ thuật – khoa học nghệ thuật nói chung tại Việt Nam có thể hình dung và tự mình chiêm ngẫm về hành trình sống như một con người thuần tuý và lao động như một người nghệ sĩ – nhà khoa học, cũng để phần nào cảm nghiệm về giá trị thực sự kiến tạo nên hình tượng vĩ đại về Leonardo da Vinci, qua đó ít nhiều rút ra cho chính cá nhân mỗi người những thông tin mới mẻ, những bài học về kinh nghiệm hay tri thức hoặc biết đâu sẽ giúp khơi gợi, củng cố sự quan tâm với hội hoạ, khoa học, hay mở rộng ra những tư duy mới nào đó, hoặc chỉ đơn thuần là tạo nên một cảm xúc khác trong hành trình đọc của mình.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
SÁCH HAY VỀ NGHỆ THUẬT: THE STORY OF ART
SÁCH HAY VỀ LEONARDO DA VINCI: CUỘC ĐỜI VÀ TÁC PHẨM QUA 500 HÌNH ẢNH
Tạp chí Thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
