Khoa học ngày càng tìm ra nhiều tác nhân ảnh hưởng đến sức khỏe làn da, trong số đó có hệ vi sinh (skin microbiome). Ảnh: Instagram @lauramercier.
Làn da là một hệ vi sinh thu nhỏ. Đó là cơ quan lớn nhất trong cơ thể và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân môi trường bên ngoài. Làn da của chúng ta cũng là nơi cư trú của nhiều vi khuẩn. Các nghiên cứu cho thấy vi khuẩn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng hệ sinh thái của làn da. Vậy, hệ vi sinh trên da là gì?
Hệ vi sinh trên da (Skin Microbiome)
Giống như đường ruột, hệ vi sinh trên da (Skin Microbiome) là thuật ngữ chỉ hàng nghìn tỷ vi khuẩn đang sinh sống trong da. Có khoảng 1000 vi khuẩn và 80 loài nấm khác nhau. Một số vi khuẩn còn là “cư dân” của hệ vi sinh đường ruột, bao gồm các loài như Staph, Strep và Candida. Ngoài ra còn một số loài Bifidobacterium và Lactobacillus trên một số vùng da nhất định nhưng với số lượng ít hơn so với đường ruột.
Hệ vi sinh trên da của mỗi người là khác nhau. Tùy vào môi trường sống, bao gồm lượng ánh sáng, không khí khô hay ẩm, độ tuổi và giới tính, mà hệ vi sinh trên da có những khác biệt. Ví dụ, làn da của một thanh thiếu niên tuổi mới lớn sẽ khác với làn da của phụ nữ tiền mãn kinh.
Hệ vi sinh trên da có vai trò thế nào đối với sức khỏe làn da?
Hệ vi sinh trên da của chúng ta có nhiều vai trò trong việc giữ cho cơ thể khỏe mạnh, bao gồm: giao tiếp với hệ thống miễn dịch, chốn nhiễm trùng, giảm viêm; và bảo vệ da khỏi tác nhân bên ngoài.
Giao tiếp với hệ thống miễn dịch
Một số quan điểm cho rằng hệ vi sinh trên da chỉ tồn tại trên bề mặt da. Thực ra, điều đó không đúng. Vào năm 2013, các nhà khoa học đã nghiên cứu ở lớp hạ bì và tất cả các đường dẫn đến lớp mỡ dưới da đều có vi khuẩn. Do đó, hệ vi sinh trên da và hệ thống miễn dịch có mối quan hệ mật thiết với nhau, diễn ra ở lớp mỡ dưới da.
Kem dưỡng ẩm Paula’s Choice Probiotic Nutrient Moisturizer bổ sung lợi khuẩn Prebiotics và Probiotics. Ảnh: Instagram @paulachoice.
Chống nhiễm trùng
Bắng cách ngăn chặn sự phát triển quá mức của các sinh vật gây bệnh, hệ vi sinh trên da phù hợp với môi trường có tính axit tương đối cao (pH 5.0). Điều này sẽ giúp ức chế sự phát triển của mầm bệnh. Kombucha là thành phần lợi khuẩn rất tốt để bô sung men vi sinh cho làn da.
Trái: Nước tẩy trang kiêm lotion không cần phải rửa đi. Phải: Essence dưỡng da ẩm mịn với Kombucha, axít hyaluronic, chiết xuất vỏ quýt. Ảnh: Fresh
Làm dịu chứng viêm
Hệ vi sinh trên da và hệ thống miễn dịch thường xuyên “giao tiếp” với nhau. Một hệ vi sinh cân bằng sẽ hạn chế được tình trạng viêm nhiễm. Khi hệ vi sinh không hoạt động, hệ thống miễn dịch sẽ giải phóng các peptides kháng khuẩn khác nhau như cathelicidin để giúp cân bằng mọi thứ. Tương tự, những lợi khuẩn có thể ức chế việc giải phóng các hợp chất gây viêm từ hệ thống miễn dịch.
Bảo vệ làn da khỏi các tác nhân môi trường bên ngoài
Hệ vi sinh trên da còn hỗ trợ chữa lành vết thương, giảm thiểu tác hại của quá trình oxy hóa; và giữ cho da luôn căng mọng, ẩm mượt. Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy hệ vi sinh trên da có thể bảo vệ làn da khỏi tác nhân ánh sáng gây hại, điển hình là tia UV. Một số nghiên cứu khi những con chuột mang vi khuẩn Staphylococcus epidermidi tiếp xúc với tia UV, chúng sẽ phát triển ít khối u hơn so với những con chuột không tiếp xúc.
First serum Lancôme Génifique với công nghệ microbiome, cung cấp lợi khuẩn cùng Hyaluronic Acid giúp bạn duy trì làn da trẻ trung, ẩm mượt. Ảnh: Instagram @lancomeofficial.
Hệ vi sinh vật bị xâm phạm như thế nào, và điều gì sẽ xảy ra?
Nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng quá nhiều nước rửa tay và xà phòng có tính năng tẩy rửa cao góp phần gây nên chứng loạn khuẩn trên da. Mất hệ cân bằng vi sinh trên da liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe, như bệnh vẩy nến, dị ứng, chàm, viêm da tiếp xúc; mụn trứng cá, vết thương lâu lành và lão hóa nhanh.
Sử dụng sản phẩm không phù hợp
Về xà phòng, bản chất chúng là kiềm hóa. Đó là cách xà phòng hoạt động để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn. Hệ vi sinh trên da phù hợp với độ pH 5.0. Ở độ pH tương đối có tính axit này, hê vi sinh khỏe mạnh sẽ phát triển tốt hơn. Khi sử dụng xà phòng có độ pH là 10, khả năng rất cao bạn đang làm hỏng hệ vi sinh trên da của mình; và tạo ra nguy cơ gia tăng các vấn đề về da.
VUI VUIMột số nghiên cứu gần đây cho thấy những đứa trẻ rửa chén dĩa bằng tay có tỉ lệ dị ứng thấp hơn những đứa trẻ sử dụng máy rửa chén. Điều này nghe có vẻ mâu thuẫn khi vừa đề cập đến việc sử dụng xà phòng có tính kiềm. Tuy nhiên, đó là kết quả của việc cho da tiếp xúc với vi khuẩn khi rửa chén dĩa bẩn. Bạn cũng lưu ý sử dụng lượng xà phòng rửa chén vừa phải, tránh gây khô da, tổn hại đến hệ vi sinh. |
Hệ vi sinh đường ruột cũng ảnh hưởng đến làn da
Theo nghiên cứu, bất kỳ thứ gì gây hại cho hệ vi sinh đường ruột cũng sẽ ảnh hưởng đến làn da. Do vi khuẩn đường ruột tác động trực tiếp lên cơ thể, gây ra chứng viêm, stress oxy hóa, kiểm soát đường huyết; và mức độ lipid trong mô, vi khuẩn gây bệnh và chất dẫn truyền thần kinh điều chỉnh tâm trạng.
Tóm lại, hệ vi sinh trên da hoạt động mạnh mẽ nhưng vẫn rất mỏng manh. Để đảm bảo bạn không vô tình có tác động tiêu cực đến chúng, hãy cẩn trọng các sản phẩm bôi ngoài da và sức khỏe đường ruột của bạn.
Làm cách nào để hỗ trợ tốt hệ vi sinh của cơ thể?
Ăn uống lành mạnh và uống đủ nước
Nghiên cứu cho thấy những gì bạn ăn vào có thể ảnh hưởng trực tiếp đến làn da và hệ vi sinh. Bạn nên dung nạp chất béo lành mạnh (MUFAs), protein, carbohydrate, rau củ nhiều màu sắc và uống đủ nước. Hạn chế thực phẩm đóng hộp và đường trong chế độ dinh dưỡng. Bên cạnh đó, sữa và gluten cũng là nguyên nhân gây nên các vấn đề về da như mụn trứng cá, chàm da.
Trái bơ là nguồn cung cấp chất béo lành mạnh. Ảnh: Instagram @rawnice.
Bổ sung lợi khuẩn cho đường ruột
Bổ sung lợi khuẩn như probiotics, prebiotics, hay postbiotics vào chế độ ăn hằng ngày hoặc thực phẩm chức năng. Sử dụng men vi sinh sẽ hỗ trợ sức khỏe đường ruột, trong đó có hệ vi sinh trên da.
Trái cây, sữa chua là nguồn bổ sung lợi khuẩn cho đường ruột. Ảnh: Instagram @thecollectiveoz.
Thông minh trong việc lựa chọn chất khử trùng hoặc xà phòng
Tình hình dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, xà phòng rửa tay và chất khử khuẩn luôn được sử dụng thường xuyên. Do đó, làn da của bạn ít nhiều cũng trở nên khô hơn và dễ bị bong tróc. Bạn có thể tham khảo loại xà phòng có hoạt tính tẩy rửa dịu nhẹ hơn (ví dụ, dùng loại chứa coco sodium sulfate thay vì sodium laureth sulfate); chứa các thành phần dưỡng ẩm như glycerin hoặc lô hội để củng cố hàng rào bảo vệ da. Hãy đảm bảo bạn dưỡng ẩm tay với lotion thường xuyên sau khi sử dụng xà phòng khử khuẩn.
View this post on Instagram
Tập thể dục thường xuyên
Mồ hôi tiết ra trong quá trình tập thể dục là một ví dụ điển hình về lợi khuẩn prebiotics. Mồ hôi sẽ mang lại lợi ích cho hệ vi sinh trên da. Ngoài ra, tập thể dục giúp tuần hoàn máu đến da tốt hơn, tăng cường quá trình trao đổi chất dinh dưỡng; và cung cấp oxy đến các tế bào da.
Tập thể dục để ra mồ hôi, giúp cân bằng hệ vi sinh trên da. Ành: Unsplash.
Kiểm soát căng thẳng
Căng thẳng sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến làn da. Bạn có thể kiểm soát căng thẳng bằng việc thư giãn, đọc sách, yoga hoặc thiền.
Đắp mặt nạ sữa chua, cung cấp lợi khuẩn cho da
Bạn nên thử một số mặt nạ thiên nhiên như trộn bột probiotics với dầu dừa hoặc bơ hạt mỡ và thoa lên da. Vừa cung cấp lợi khuẩn, vừa dưỡng ẩm rất tốt cho da. Ngoài ra, mặt nạ sữa chua theo nghiên cứu là rất có lợi cho hệ vi sinh làn da.
Mặt nạ sữa chua cung cấp lợi khuẩn cho da. Bạn nên chọn sữa chua không đường để đạt hiệu quả tốt. Ảnh: Pexels.
Càng đi sâu vào quá trình dưỡng da, chúng ta càng nhận ra tầm quan trọng của hệ vi sinh trên da đối với sức khỏe tổng thể. Hệ vi sinh không chỉ giúp ích cho làn da về mặt thẩm mỹ; mà còn bảo vệ cơ thể luôn khỏe mạnh. Để đảm bảo hệ vi sinh trên da luôn ổn định, bạn hãy thận trọng với các sản phẩm có tính tẩy rửa cao; và luôn dưỡng ẩm da đúng cách.
>>> Xem Thêm: LỚP MÀNG BẢO VỆ DA LÀ GÌ VÀ BẠN CÓ ĐANG LÀM HƯ TỔN NÓ?
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
