Lễ trao giải Baeksang là gì: Không thuần túy là Oscar Hàn Quốc

Lễ trao giải Baeksang là gì mà được tin tưởng? Giải thưởng Baeksang đã trải qua 6 thập kỷ không hề gián đoạn, luôn được đánh giá cao về tính minh bạch, uy tín và mức độ lan toả. Ảnh: Baeksang

Tại Hàn Quốc, những lễ trao giải đầu tiên bắt đầu từ thập niên 1950 khi đất nước đang bước vào giai đoạn hồi phục hậu chiến. Từ năm 1955 đến 1959, xuất hiện các giải thưởng như Giải thưởng văn hóa Seoul, Giải thưởng Rồng Vàng, Giải Buil… nhưng những giải thưởng này không còn tồn tại đến ngày nay. Những giải thưởng sáng lập ở các thập niên sau cũng rơi vào tình trạng tương tự do tình trạng tài chính hoặc tái cấu trúc của các nhà tài trợ. Một trong những lễ trao giải lâu đời nhất còn tồn tại đến nay như Rồng Xanh cũng đã phải trải qua vài lần “tái sinh”.

Duy chỉ có Giải thưởng Nghệ thuật Baeksang của tòa soạn Joongang Ilbo ngày nay chưa từng bị gián đoạn, vậy nên dù ra đời sau Rồng Xanh 2 năm, Baeksang đã tổ chức được 60 mùa, trong khi Rồng Xanh mới được 45.

Lễ trao giải Baeksang là gì: Lễ trao giải điện ảnh lâu đời và minh bạch bậc nhất Hàn Quốc

Sân khấu của Baeksang lần thứ 55, tổ chức năm 2019 với quy mô hoành tráng. Ảnh: Behance BRO&SIS

Lễ trao giải Baeksang diễn ra lần đầu tiên vào năm 1965, lúc đó mang tên gọi Giải thưởng Nghệ thuật Sân khấu và Điện ảnh Hàn Quốc.

Thập niên 1960 từng được xem là kỷ nguyên vàng hay còn gọi là kỷ phục hưng của điện ảnh Hàn. Giai đoạn này đánh dấu sự phát triển của xứ sở kim chi trong tàn dư của Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) với sự phát triển về mặt thương mại lẫn kỹ thuật với ngành, sự đổi mới của nhiều thể loại phim. Năm đầu tiên Baeksang diễn ra, lễ trao giải có các hạng mục ở mảng điện ảnh và sân khấu kịch. Bộ phim chiến thắng giải Daesang đầu tiên là phim Chàng điếc Samyong (1964).

Đến thập niên 1970, phim ảnh Hàn Quốc đối mặt với sự tăm tối vì những bất ổn chính trị, tước đoạt đi quyền tự do sáng tạo của các nhà làm phim. Lễ trao giải lúc này vẫn tổ chức thường niên để tôn vinh và lan tỏa các tác phẩm có giá trị. Vào năm 1974, lễ trao giải còn bổ sung các giải thưởng cho mảng truyền hình. Đến năm 1979, lễ trao giải tách biệt Daesang để trao riêng cho 3 mảng điện ảnh, truyền hình và sân khấu kịch.

Giai đoạn 1980 là thời điểm cái tên Giải thưởng Nghệ thuật Baeksang chính thức thành hình. “Baeksang” là bút danh của Jang Gi Yeong, người sáng lập tờ Nhật báo Hàn Quốc (Hankook Ilbo), đơn vị sở hữu giải vào thời điểm này.

Thập niên 1990, giải Baeksang tiếp tục mở rộng thêm nhiều hạng mục trao giải. Còn vào năm 2000, giải Daesang thay đổi cách tổ chức, chọn ra những cái tên xuất sắc nhất từ những đề cử của mỗi mảng.

Từ khi thành lập đến nay, lễ trao giải Baeksang vẫn liên tục bổ sung, khôi phục các hạng mục để thích nghi với bối cảnh ngành, giữ vững vị thế là lễ trao giải nghệ thuật tổng hợp điện ảnh – truyền hình – sân khấu kịch duy nhất và được tín nhiệm nhất tại Hàn Quốc.

Những giải thưởng quan trọng tại lễ trao giải Baeksang

Dàn sao tham gia Baeksang hiện tại ngày một hùng hậu. Trên là bộ ba MC quen thuộc tại Baeksang từ những năm 2020. Ảnh: XSportsNews

Các giải thưởng có tại Baeksang cũng là những hạng mục giống những giải thưởng khác. Có thể phân loại như sau:

• Giải thưởng diễn xuất – Yeongisang/Joyeonsang: Giải dành cho nam, nữ diễn viên chính/phụ, tân binh. Trong đó, quan trọng nhất là giải Nữ chính xuất sắc nhất mảng truyền hình (Thị hậu), Nam chính xuất sắc nhất mảng truyền hình (Thị đế), Nữ chính xuất sắc nhất mảng điện ảnh (Ảnh hậu) và Nam chính xuất sắc nhất mảng truyền hình (Ảnh đế).
• Giải dành cho những ngôi sao giải trí – Yeneungsang: Dành cho những nghệ sĩ hài, MC… chuyên hoạt động ở mảng chương trình giải trí.
• Các giải thưởng cho cả tác phẩm/chương trình xuất sắc
• Giải thưởng cho đoàn làm phim: Đạo diễn, biên kịch xuất sắc nhất, đạo diễn tân binh xuất sắc nhất, giải thưởng kỹ thuật (thiết kế trang phục, âm nhạc, quay phim, hiệu ứng…)
• Giải thưởng Lớn – Daesang: Tương tự như mọi giải thưởng nghệ thuật khác ở xứ Hàn, Daesang là giải cuối cùng được trao trong buổi lễ. Ứng cử viên cho giải này có thể là đạo diễn, là biên kịch hoặc diễn viên, hay thậm chí là cả tác phẩm, miễn là họ có góp mặt trong những hạng mục khác, và danh sách đề cử không bao giờ được công bố trước. Những năm không có ứng cử viên sáng giá, giải này sẽ không xuất hiện.

Thang Duy là ngôi sao ngoại quốc đầu tiên và duy nhất từng đạt giải Ảnh hậu. Ảnh: jamm

Các giải thưởng khác bao gồm:

• Giải nam diễn viên nổi tiếng nhất, giải nữ diễn viên nổi tiếng nhất: Được quyết định thông qua bình chọn của khán giả hoàn toàn, không cần thông qua hội đồng giám khảo.
• Gucci Impact Award, hợp tác cùng nhà tài trợ Gucci, được giới thiệu từ năm 2023 với mục tiêu vinh danh những tác phẩm phản ánh sâu sắc những bất công trong xã hội.
• Và một số giải thưởng tùy theo đề xuất của nhà tài trợ hoặc hội đồng chuyên môn.

Kim Seon Ho thắng giải nam diễn viên nổi tiếng tại Baeksang 2021. Ảnh: @kimseonhodaily

Tuy nhiên, tiêu chí xét chọn của Baeksang ở một số hạng mục có phần đặc biệt. Chẳng hạn như Lee Do Hyun nhận được giải nam diễn viên tân binh mảng điện ảnh tại Baeksang 2024, dù anh đã có 14 tác phẩm phim trước đó. Để giải thích, hạng mục này về cơ bản dành cho các diễn viên lần đầu đảm nhận vai chính trong một bộ phim điện ảnh hoặc phim truyền hình, bất kể họ đã hoạt động trong ngành bao lâu.

Chiếc cúp vàng Baeksang thay đổi theo thời kỳ

Cúp hiện tại của Giải thưởng Nghệ thuật Baeksang, áp dụng từ năm 2019. Ảnh: Behance

Khác với Giải thưởng Điện ảnh Rồng Xanh hay Giải Đại Chung, vốn đặt hình ảnh chiếc cúp lên hàng đầu, giải Baeksang không quá nhấn mạnh vào tính biểu tượng, không có hình ảnh cúp đặc trưng mà thường có dạng hình khối đơn giản. Từ 1994 đến 2018, chiếc cúp của Baeksang là một hình hộp có tên lễ trao giải và phía trên gắn mặt nạ Hahoe – biểu tượng của nghệ thuật sân khấu truyền thống Hàn Quốc.

Từ 1994 đến 2007, cúp của Baeksang làm từ bạc, như thể hiện trong hình ngoài cùng bên trái cùng Lee Jung Jae. Đến năm 2008-2014, cúp giữ nguyên hình dáng nhưng được làm từ vàng như chiếc mà Thang Duy đang cầm. Giai đoạn 2014-2018 đổi qua hình dáng cúp chữ nhật trên tay Jun Ji Hyun.

Kể từ kỳ trao giải lần thứ 55 vào năm 2019, chiếc cúp đã được thay đổi. Cúp mới được thiết kế bởi công ty SWNA tại Hàn, theo ý tưởng “Con người Sáng tạo” thể hiện qua hình khối điêu khắc, đường cong của chiếc cúp được tạo hình như một dáng người. Kiểu dáng này cũng mang tinh thần hiện đại, tối giản của thời đại mới.

Ảnh: Behance @ SWNA

Ý nghĩa hình khối của chiếc cúp. Ảnh: Behance @ SWNA

Vị thế của Baeksang: Không đơn thuần là Quả Cầu Vàng hay Oscar bản Hàn Quốc

Dù sinh sau đẻ muộn so với Đại Chung hay Rồng Xanh, Baeksang vẫn luôn được đánh giá cao về tính minh bạch và mức độ lan tỏa, ít khi vướng tranh cãi về tính công bằng và cũng không có tình trạng xem nhẹ những tác phẩm hài như nhiều lễ trao giải khác.

Ở mảng điện ảnh, Baeksang hiện đang được số đông đánh giá ngang tầm giải Rồng Xanh và đã vượt giải Đại Chung – sự kiện vốn mất uy tín từ thập niên 2010.

Đặc biệt, trong lĩnh vực truyền hình, giải Baeksang có uy tín vượt trội so và mức cạnh tranh cao hơn với lễ trao giải của ba đài truyền hình lớn là KBS, MBC, SBS. Phần lớn những người thắng giải Nam diễn viên hoặc nữ diễn viên xuất sắc nhất ở mảng truyền hình (hay có cách gọi khác là Thị đế với diễn viên nam và Thị hậu với diễn viên nữ) của Baeksang đều từng giành Daesang tại các đài truyền hình lớn.

Và những người từng chiến thắng giải tân binh tại Baeksang đều có một sự nghiệp vững chãi sau này. Baeksang còn truyền cảm hứng ngược lại giải Đại Chung và Rồng Xanh để mở rộng phạm vi xét duyệt sang mảng truyền hình/chiếu mạng từ khoảng năm 2022-2023 đến nay.

Song Hye Kyo, người từng được đề cử giải tân binh vào năm 2001, đã là ngôi sao lớn. Ảnh: XSportsNews

Đã hơn 60 năm tổ chức, Baeksang có vị trí vững chắc trong làng phim ảnh Hàn, với không ít chuyên gia lẫn khán giả nhận định đây là giải thưởng danh giá bậc nhất xứ sở kim chi mà một diễn viên có thể chạm tay đến. Nhiều người cũng liên hệ Baeksang với danh xưng “Giải Oscar của Hàn Quốc” hay so sánh Baeksang với Quả Cầu Vàng.

Tuy nhiên, những danh xưng trên không phù hợp với lễ trao giải Baeksang. Oscar là lễ trao giải dành cho các bộ phim điện ảnh, Quả Cầu Vàng hướng sự chú ý đến điện ảnh lẫn truyền hình, trong khi Baeksang nhìn nhận những tác phẩm trên màn ảnh lớn lẫn màn ảnh nhỏ cho đến sân khấu kịch. Nói cách khác, Baeksang mang yếu tố của cả Oscar, Emmy lẫn Tony đối với thị trường nội địa Hàn.

Những kỷ lục đáng chú ý của Baeksang

1. Thị hậu kiêm diễn viên nhận giải Daesang nhiều nhất trong lịch sử: Kim Hye Ja

Nữ diễn viên Kim Hye Ja tại Baeksang 2019, nơi bà sẽ nhận Daesang vì diễn xuất của mình. Ảnh: YNA

Bà Kim Hye Ja sinh năm 1941, bắt đầu đóng phim từ năm bà 22 tuổi và chưa hề dừng lại dù đã qua ngưỡng 80. Bà đã 4 lần cầm cúp Baeksang cho hạng mục Thị hậu, bằng với hậu bối Kim Hee Ae. Nhưng thứ khiến bà vượt mặt đàn em và được xem là Thị hậu “tối thượng” của Baeksang nằm ở chỗ: Vào những năm Kim Hye Ja giành Thị hậu thì bà cũng nhất định sẽ được xướng tên trong hạng mục Daesang của mảng truyền hình.

Bộ phim giành Daesang gần đây nhất cho Kim Hye Ja là Đôi Mắt Rực Rỡ (The Light in Your Eyes, 2019).

>>> PHIM TIẾP THEO CỦA THỊ HẬU KIM HYE JA: HEAVENLY EVER AFTER CÙNG SON SUK KU, PHÁT SÓNG 19/04

2. Kim Go Eun là ảnh hậu được quyết định chỉ trong…30 giây

Kim Go Eun tại Baeksang 2024. Không chỉ chiến thắng thuyết phục trong sự nghiệp diễn xuất, cô còn chiếm tình cảm của giới mộ điệu với trang phục Chanel Haute Couture. Ảnh: @baeksang.official

Trong sự nghiệp chỉ mới khoảng 13 năm nhưng đầy rực rỡ, Kim Go Eun đã 4 lần chạm tay vào giải ảnh hậu và thị hậu, song, chiến thắng giải Ảnh hậu năm 2024 với bộ phim Exhuma: Quật Mộ Trùng Ma sẽ mãi là chiến thắng đáng nhớ nhất với cô.

Năm đó, hội đồng giám khảo Baeksang đã rất đau đầu chọn ra gương mặt Ảnh đế, tranh cãi nảy lửa mới có thể lựa chọn được Hwang Jung Min từ dàn đề cử gồm Choi Min Sik, Lee Byung Hun, Jung Woo Sung, Kim Yoon Seok. Nhưng ở bảng Ảnh thị, quyết định đã được đưa ra với sự đồng thuận tuyệt đối chỉ trong 30 giây. Không ai khác ngoài Kim Go Eun với màn nhập vai “cô đồng” trên cả xuất sắc trong Exhuma: Quật mộ trùng ma.

Các thành viên trong hội đồng giám khảo khen ngợi Kim Go Eun ở nhiều khía cạnh: “Lâu lắm rồi mới có một nữ diễn viên sở hữu sức hút phòng vé mạnh mẽ như vậy”;  “Cô ấy ghi dấu ấn chỉ bằng một cảnh quay”; “Đây là một cuộc chuyển giao thế hệ rõ ràng. Sự thay đổi mà cô ấy mang lại rất lớn.”

3. Lee Byung Hun thiết lập kỷ lục ở cả vai trò Thị đế lẫn Ảnh đế

Lee Byung Hun đạt giải Thị đế cho Mr.Sunshine vào năm 2019 (trái) và đạt giải Ảnh đế cho The Man Standing Next tại Baeksang 2020 (phải). Ảnh: jtbcNews

Trong cả hai hạng mục Thị đế và Ảnh đế, Lee Byung Hun đều góp mặt trong những danh sách ngôi sao nam được xướng tên nhiều nhất. Tài tử dẫn đầu mảng truyền hình với 4 đề cử, xếp hạng 3 mảng điện ảnh với 3 đề cử. Điều này cho thấy sự nghiệp đáng nể trải dài cả hai mảng của nam diễn viên.

Năm 2025, Giải thưởng Nghệ thuật Baeksang có nhiều thay đổi mới

Nhà tài trợ Gucci chiếm vị trí trung tâm trong hình ảnh quảng bá đầu tiên cho Baeksang lần thứ 61, diễn ra vào ngày 5/5/2025 sắp tới. Ảnh: @baeksang.official

Trong kỳ trao giải thứ 61 sắp tới và từ 2025 trở đi, hạng mục truyền hình của Baeksang sẽ được đổi thành phát sóng, bao hàm cả những bộ phim chiếu mạng trên các nền tảng OTT. Sự điều chỉnh này đúng với nhiệm vụ mà Baeksang vẫn luôn thực hiện xuyên suốt lịch sử của mình, thích nghi với bối cảnh ngày một thay đổi của địa hạt phim ảnh tại Hàn.

Đây cũng là năm mà nhà mốt nước Ý Gucci chuyển đổi từ đối tác Gucci Impact Award trở thành vai trò nhà tài trợ.

Từ lâu, Gucci đã luôn chân thành theo dõi các hoạt động nghệ thuật và cộng đồng, tài trợ cho Liên hoan phim Tribeca, LACMA Art+Film 2024… đồng thời tiếp xúc với nhiều các diễn viên Hàn như trong lần tổ chức show Cruise 2024 tại cung Cảnh Phúc. Với vị trí đặc biệt này, giới mộ điệu hoàn toàn có thể dự đoán rằng những thiết kế của Gucci sẽ tràn ngập thảm đỏ, đồng hành cùng dàn mỹ nhân lộng lẫy.

Đến ngày 7/4, đề cử chính thức cho Baeksang mới được tiết lộ. Tuy nhiên, theo thông lệ hàng năm, giải sẽ xét chọn những tác phẩm ra mắt từ ngày 1/4/2024 đến 31/3/2025, nên khán giả đã phần nào dự đoán được những nhân vật sẽ xuất hiện tại Baeksang trong Gucci hẳn sẽ có đại sứ toàn cầu Lee Jung Jae và Park Gyu Young, những ngôi sao của Squid Game 2 (Trò Chơi Con Mực mùa 2) bởi bộ phim này ra mắt tháng 12/2024.

Giải thưởng nghệ thuật Baeksang lần thứ 61 sẽ được tổ chức vào ngày 05/05/2025, phát sóng trực tiếp trên đài JTBC.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• BAEKSANG 2024: KIM SOO HYUN NHẬN 2 ĐỀ CỬ, KIM JI WON VẮNG MẶT

• BAEKSANG 2023: SONG HYE KYO NHẬN GIẢI NỮ CHÍNH XUẤT SẮC NHẤT

Harper’s Bazaar Việt Nam