Trong tất cả các phiên bản phim Na Tra, bạn yêu thích Na Tra nào nhất? Ảnh: Weibo
Bộ phim hoạt hình Na Tra của đạo diễn Sủi Cảo, cả phần 1 và 2, đều đã lập nên nhiều thành tích ấn tượng tại phòng vé vào thời điểm công chiếu. So với các phim chiếu rạp cùng thời điểm, các bộ phim Na Tra có thể không chiếm phần lớn suất chiếu, nhưng lại lên top phòng vé, đánh bại những bộ phim có màn đầu tư lớn hơn. Ví dụ, trong dịp Tết Ất Tỵ, Na Tra 2: Ma Đồng Náo Hải đã đánh bại phim Phong Thần 2: Chiến Hỏa Tây Kỳ và Anh Hùng Xạ Điêu: Hiệp Chi Đại Giả có sự tham gia của Tiêu Chiến về mặt doanh thu.
Có người cho rằng các rạp chiếu đã ưu ái suất chiếu cho Na Tra khi thấy review tốt về phim, do đó giảm suất chiếu của các bộ phim khác. Thậm chí, có lời kêu gọi Na Tra 2 hãy rút khỏi rạp vì đã đạt kỷ lục doanh số, nhường cơ hội lại cho các bộ phim khác. Tuy nhiên, cũng có nhận xét rằng khán giả đến rạp chủ yếu để xem Na Tra 2. “Đừng nghĩ rằng nếu Na Tra 2 dời lịch, doanh thu các phim khác sẽ tăng lên tương ứng. Nếu không có lựa chọn hấp dẫn, khán giả thậm chí có thể không xem phim nào cả. Điều này đã chứng minh qua nhiều năm”, blogger Phòng vé phim điện ảnh viết.
Mặc cho những tranh cãi về việc ép suất chiếu, không thể phủ nhận là bất kỳ ai xem Na Tra cũng phải ấn tượng trước câu chuyện của bộ phim. Điều gì khiến các bộ phim hoạt hình Na Tra của đạo diễn Sủi Cảo hấp dẫn đến vậy?
Đâu là hình tượng và giá trị cốt lõi của Na Tra?
Ảnh: Weibo
Na Tra là một trong những nhân vật thần thoại có tầm ảnh hưởng lớn nhất ở Trung Quốc, chỉ sau Tôn Ngộ Không. Trong suốt thời kỳ cận hiện đại, hình tượng Na Tra đã xuất hiện trong vô số tác phẩm văn hóa và điện ảnh. Tưởng là một nhân vật thần thoại, song Na Tra qua con mắt của nhà làm phim đã có những biến chuyển về tính cách cho phù hợp với thời đại, mỗi lần cải biên lại đại diện cho một ý niệm khác nhau.
Một trong những phiên bản nổi tiếng nhất, Na Tra Náo Hải (1979), nhân vật Na Tra mang tinh thần phản kháng, chống lại những tàn dư phong kiến mà Lý Tịnh đại diện. Cao trào cảm xúc của phim nằm ở cuộc đấu tranh và sự tự hủy diệt của Na Tra, thể hiện tinh thần không khuất phục của người trẻ trước định kiến cổ hủ.
Trong khi đó, Na Tra: Ma Đồng Giáng Thế và Na Tra 2: Ma Đồng Náo Hải lại xoay quanh giá trị gia đình, với điểm nhấn cảm xúc nằm ở tình yêu thương vô điều kiện mà vợ chồng Lý Tịnh dành cho con trai mình. Hoàn toàn khác biệt so với Na Tra Náo Hải, dù cùng được xây dựng dựa trên cùng một nhân vật và truyền thuyết.
Tuy nhiên, dù có thay đổi bao nhiêu lần, xét về bản chất, Na Tra vẫn luôn là một “hạt đậu đồng”, dù bị đập cũng không vỡ, dù nấu cũng không nhừ, luôn kiên cường bất khuất.
So sánh 3 phiên bản nổi tiếng nhất của Na Tra, nhìn cách nhân vật này đã tiến hóa theo năm tháng
Nguyên tác Na Tra trong sử thi Trung Quốc: Một nhân vật hung thần, không có chủ kiến
Ảnh: Weibo
Tác phẩm đại chúng đầu tiên khai thác hình ảnh của Na Tra là Phong Thần Diễn Nghĩa (còn gọi là Phong Thần Bảng), một tiểu thuyết thời nhà Minh, được xuất bản từ 1567 đến 1619. Tác phẩm chính là đại sử thi, kết hợp nhiều yếu tố lịch sử, truyền thuyết, thần thoại, văn hóa dân gian và giả tưởng của Trung Quốc, khai sinh cho hàng loạt những nhân vật biểu tượng của truyền thuyết Trung Quốc như Trụ Vương, hồ ly tinh Đát Kỷ, Lý Tịnh và con trai Na Tra, Chu Vũ Vương…
Trong Phong Thần Diễn Nghĩa, Na Tra được khắc họa như một “nhị thế tổ” có sát tâm cực kỳ nặng. Mới bảy tuổi, cậu đã gây náo loạn khuấy động biển cả, vô cớ giết Ngao Bính rồi rút long cốt làm đai lưng cho Lý Tịnh. Khi Long Vương lên thiên đình kêu oan, Na Tra còn ngang nhiên trêu chọc và đánh đập ông. Cũng chính vì bản tính hiếu chiến và sát khí mạnh mẽ này, Na Tra đã lập nhiều chiến công hiển hách trong cuộc thảo phạt Trụ Vương.
Nguyên tác Na Tra giống như một thanh kiếm sắc bén nhưng thiếu chủ ý. Ban đầu cậu không biết nên chém ai, chỉ quậy phá lung tung. Chỉ đến khi bị Lý Tịnh dùng Linh Lung Bảo Tháp trấn áp, cậu mới nghe lời.
Na Tra trong phiên bản hoạt hình Na Tra Náo Hải (1979): Sự phản kháng của người trẻ trong thời kỳ kinh tế kế hoạch ở Trung Quốc
Ảnh: La Cinémathèque de Toulouse
Na Tra Náo Hải (1979) có thể xem là một phiên bản cải biên so với Phong Thần Diễn Nghĩa. Bộ phim không hoàn toàn phản ánh tinh thần nguyên tác, mà đã thay đổi hình tượng Na Tra, theo cách nói hiện nay là “tẩy trắng” nhân vật.
Trước tiên, vì Long Cung không chịu ban mưa, yêu quái Dạ Xoa mới hoành hành, bắt cóc đồng nam đồng nữ. Na Tra ra tay nghĩa hiệp, từ đó mới dẫn đến họa rút long cốt. Sau đó, khi Long Vương lên thiên đình kiện cáo nhưng không thành, còn bị Na Tra sỉ nhục, ông ta mới quyết định dâng nước nhấn chìm Trần Đường Quan. Để cứu bách tính, Na Tra không chỉ đối đầu với Long Vương mà còn quyết liệt chống lại Lý Tịnh, cuối cùng chọn con đường tự vẫn. Về sau, Lý Tịnh coi Na Tra là yêu nghiệt, ra sức ngăn cản cậu hồi sinh. Thầy trò Thái Ất Chân Nhân đành phải dùng lá sen để tạo nên thân xác mới, giúp Na Tra có được cuộc sống thứ hai và tiếp tục lập chiến công hiển hách.
Phiên bản Na Tra này thể hiện rõ tinh thần phản kháng, chống lại thế lực áp bức mà Long Cung và Lý Tịnh đại diện. Trong Na Tra Náo Hải, thời đại mà bộ phim khắc họa khuyến khích những người phản kháng cứng rắn, thà gãy chứ không cong.
Sau khi đại hạn kéo dài, theo quy tắc, Lý Tịnh đã cống nạp đồng nam đồng nữ và xin lỗi Long Vương sau khi gây náo loạn ở Long Cung, đại diện cho những kẻ bảo vệ những quy tắc xã hội vô lý. Na Tra sinh ra trong môi trường như vậy, không những không bị đồng hóa mà còn tự vẫn để khẳng định lập trường, cắt đứt mối quan hệ với thế lực cũ mà Lý Tịnh đại diện. Tuy nhiên, vì bản thân sức mạnh còn yếu, Na Tra như một người tiên phong trong cuộc kháng chiến, chỉ có thể ngâm một câu “Ta tự tay cầm kiếm cười với trời, đi hay ở, gan ruột đều quyết như núi” rồi đành phải gục ngã.
Hai phiên bản hoạt hình của thế kỷ 21: Phản ánh những đứa trẻ lớn lên trong thời kỳ công nghệ
Ảnh: Weibo
Trong phiên bản hoạt hình hiện đại Na Tra: Ma Đồng Giáng Thế và Na Tra 2: Ma Đồng Náo Hải, Na Tra lại đại diện cho người bị hiểu lầm.
Mặc dù bản chất thiện lương, nhưng vì là ma hoàn, vừa sinh ra đã gây hỏa hoạn phá hủy nhà cửa, cậu bị dân làng xem là điềm xấu. Mỗi khi ra đường, cậu bị dân làng bắt nạt, xa lánh, ghét bỏ. Phim giải thích do Thái Ất Chân Nhân vì mê rượu mà gây ra sai sót, cộng thêm sự quậy phá của Thân Công Báo khiến linh đan và ma đan bị hoán đổi, khiến Na Tra phải lãnh đủ hậu quả. Dẫu vậy, cũng không thể trách dân làng Trần Đường Quan khi e sợ Na Tra, vì họ không thể lường trước sức mạnh của cậu sẽ gây ra họa gì.
Người cố gắng hòa giải mối quan hệ giữa hai bên chính là phu nhân Lý Tịnh. Trong thời gian Lý Tịnh vắng mặt, bà vẫn tiếp tục công việc diệt yêu trừ ma, không bỏ bê nhiệm vụ của mình. Bà cũng lo lắng về mối quan hệ giữa Na Tra và dân làng sẽ ngày càng xấu đi, vì vậy đã tạo ra một kết giới để ngăn Na Tra ra ngoài chơi. Na Tra rất thích chơi đùa và thường xuyên chạy ra ngoài, nhưng những tương tác của cậu với dân làng chủ yếu là những trò đuổi bắt, đùa nghịch không có ác ý.
Nhưng Thân Công Báo lại tiếp tục quậy phá, làm tình hình thêm căng thẳng. Na Tra vừa có khả năng, vừa có ý chí để loại trừ ma quái và bảo vệ dân chúng, nhưng điều thiếu chính là sự ủng hộ từ mọi người. Sau này, theo kế hoạch của Lý Tịnh, Na Tra vốn phải chết, nhưng ông đã bắt yêu quái Dạ Xoa để giúp Na Tra rửa oan, hy vọng cậu có thể hòa giải với dân làng.
Ảnh: Weibo
Na Tra vốn dĩ là do khí trời đất tạo thành, tính cách hung ác là bản năng, ức hiếp người khác và giết người chẳng có gì lạ, nhưng chính nhờ tình thương của vợ chồng Lý Tịnh, họ đã dùng tình phụ mẫu để nuôi dưỡng nhân tính trong lòng Na Tra. Họ đã sửa lại “cái cây cong” ấy, biến một kẻ ma quái bị trời đánh thành người có thể loại trừ ma quái cứu giúp người dân.
Long Vương và vợ chồng Lý Tịnh thực sự là hai hình mẫu của ba mẹ hiện đại. Một bên là kiểu giáo dục thực dụng, xem con cái như công cụ, sẵn sàng hy sinh mọi thứ để đạt được mục đích. Còn bên kia là tình yêu lớn lao của cha mẹ. Dù Na Tra cảm thấy cô đơn trong gia đình, dù muốn đóng kín cổng để bảo vệ cậu (nhưng lại không thể), nhưng tình yêu của cha mẹ không phải là sự nuông chiều vô điều kiện. Dù mỗi ngày bận rộn với công việc, họ vẫn cố gắng dành thời gian để chơi cùng Na Tra, và ngay cả khi phải hi sinh mạng sống, họ vẫn âm thầm trả giá cho cậu.
Ảnh: Weibo
Phiên bản Na Tra của đạo diễn Sủi Cảo thực sự nhân cách hóa nhân vật Na Tra, xem cậu như một đứa trẻ thực thụ. Với thời buổi bố mẹ quá bận rộn, không có thời gian bên con, khiến trẻ dần bị lãnh đạm và nhấn nhìm bởi công nghệ. Na Tra của Sủi Cảo như là một lời cảnh tỉnh dành cho các bậc phụ huynh, nếu không muốn tương lai con mình cô độc và lệch lạc, hãy trở thành vợ chồng Lý Tịnh thứ hai của năm 2025 để giúp con luôn có lòng nhân ái, biết yêu thương, quan tâm người khác.
Chỉ chăm lo dạy dỗ con cái là chưa đủ; “nhân tài” không phải là mục tiêu duy nhất, mà phải dạy con làm người trước khi thành tài. Nếu cha mẹ không nuông chiều bạn, đó là vì họ muốn tốt cho bạn. Cha mẹ chỉ là những con người bình thường, phải vất vả kiếm sống, nhưng họ vẫn dành những điều tốt đẹp nhất cho bạn.
PHIM ĐIỆN ẢNH TRUNG QUỐC:
NA TRA 2: MA ĐỒNG NÁO HẢI ÁP ĐẢO PHÒNG VÉ XỨ TRUNG MÙA TẾT
TIÊU CHIẾN XUẤT THẦN TRONG VAI QUÁCH TĨNH, CÒN ĐÂU HÌNH TƯỢNG MỸ NAM
PHIM NGƯỢC DÒNG CUỘC ĐỜI (UPSTREAM): CHÂN THỰC, HỢP LÝ DÙ KHÔNG LÀM THỎA LÒNG NGƯỜI XEM
Harper’s Bazaar Vietnam
