Phong cách thời trang Goth của Wednesday Addams là gì?

Bộ phim Wednesday dựa trên gia đình Addams của Netflix giúp tạo nên cơn sốt cho phong cách thời trang Goth trong giới trẻ. Ảnh: Netflix

Được đặt tên dựa trên một câu đồng dao nổi tiếng “Wednesday’s child is full of woe” (Đứa trẻ của thứ Tư đầy đau khổ), series trinh thám rùng rợn Wednesday của đạo diễn Tim Burton đã ngay lập tức tạo thành một cơn sốt toàn cầu.

Nhân vật chính, Wednesday Addams được khắc họa là một cô thiếu nữ trung học “dị ứng” màu sắc, có năng lực ngoại cảm cũng như niềm yêu thích vô hạn những điều kỳ dị, chết chóc. Sự vô cảm, u sầu trên gương mặt và những bộ trang phục sắc đen khắc họa tính cách lạnh lùng, dị biệt của nhân vật.

Một trong những điều làm nên thương hiệu gắn liền với cái tên Wednesday hay gia đình Addams chính là những trang phục theo phong cách Goth. Gia đình Addams cho thấy Goth có thể được biến tấu đa dang: preppy như Wednesday, gợi cảm như Morticia, ngay cả đàn ông cũng có thể phù hợp với mốt ăn mặc này.

Đặc trưng phong cách thời trang Goth

Cô em Trendy Khánh Linh mặc set đồ phong cách Goth tại tiệc Dolce & Gabbana. Ảnh: Instagram @klinhnd

Những chi tiết ren, mạng che mặt, môi tô màu trầm và vòng cổ hình thánh giá là điểm nhấn tạo nên phong cách Goth. Ảnh: Instagram @klinhnd

Ma mị, quyến rũ, bí ẩn là những gì người ta hay hình dung khi nhắc đến phong cách Goth. Nhưng trước hết, hãy đừng nhầm lẫn hai khái niệm gothic và Goth.

Gothic là một trường phái nghệ thuật bao trùm kiến trúc, văn học… bắt đầu từ giữa thế kỷ 12 kéo dài đến thế kỷ 16 với những yếu tố đặc trưng trong cách xây dựng chủ yếu dùng cho các nhà thờ, tòa nhà lớn cũng như văn học mang hơi hướng lãng mạn, thần bí, siêu nhiên.

Trong khi đó, Goth là một sub-culture (văn hóa phụ), một phong cách ăn mặc hay phục sức có nguồn gốc từ thời Victoria trong thế kỷ thứ 19. Trong hai thế kỷ nay, thời trang Goth phát triển và thiên biến thành nhiều nhánh nhỏ qua từng giai đoạn khác nhau.

BST Gucci Thu Đông 2020 được truyền cảm hứng bởi phong cách thời trang Goth. Ảnh: ImaxTree

Đen, gam màu của bóng tối, cùng thiết kế ren, váy phồng, mũ đính lông, corset là những đặc trưng chính của phong cách thời trang Goth. Những chất như lụa, nhung, da, ren, gấm đi kèm với phụ kiện kim loại màu trầm đã tạo nên sức hút ma mị cho phong cách này.

Nhà thiết kế Ann Demeulemeester từng nói “Màu đen không tăm tối. Màu đen đầy chất thơ”. Hãy xem câu nói đó là một lời giải thích ngắn gọn về phong cách Goth trong thời trang.

Đôi mắt goth trên sàn diễn Versace Thu Đông 2022. Ảnh: ImaxTree

Những nhân vật giúp lan tỏa ảnh hưởng cho phong cách thời trang goth

Khởi nguồn từ thời kỳ Victoria, theo dòng chảy thời gian Goth cũng được phân hóa và biến đổi theo từng thời kỳ với nhiều biến thể là các nhánh phong cách khác nhau. Song hành cùng sự phát triển các phương tiện thông tin đại chúng, nhiều nhân vật đã đóng góp cho sự định hình và phổ biến của phong cách Goth.

Nữ hoàng Victoria

Ảnh: Hulton-Deutsch Collection / Corbis via Getty Images

Nữ hoàng Victoria có thể xem là nhân vật đầu tiên kích phát làn sóng văn hóa thời trang Goth. Bà rất yêu chồng mình, hoàng thân Albert. Khi ông mất sớm, bà quyết định để tang ông trọn đời khi chỉ mặc phục trang màu tối cho đến ngày cuối đời mình.

Trong thời kỳ Victoria, do tỷ lệ tử vong cao vì chiến tranh và dịch bệnh, cái chết luôn hiện hữu quanh người dân và xã hội có xu hướng cởi mở về cái chết cũng như tuân thủ những quy định về thời hạn, trang phục để tang. Trang phục tang lễ theo phong cách Goth chủ yếu là màu đen và được tạo điểm nhấn bằng các màu tối như tím, đỏ đậm hoặc xanh lục kèm theo mạng che mặt dài tiệp màu. Tuy nhiên, cá nhân nữ hoàng chỉ mặc màu đen.

Song song, bà cũng chọn nhiều trang phục kết từ ren. Lý do vì bà muốn nâng đỡ cho ngành sản xuất và xuất khẩu ren của Anh Quốc. Trên những chiếc đầm ren đen của mình, bà gắn trâm hình thánh giá có ghi tên của chồng. Phong cách ăn mặc suốt 40 năm cuối đời của nữ hoàng Victoria đã đặt nền móng cho sự phát triển của thời trang Goth.

>>> XEM THÊM: VÌ SAO CÁC THÀNH VIÊN HOÀNG GIA ĐEO NGỌC TRAI TRONG TANG LỄ?

Theda Bara

Ảnh: Fox Studio

Mặc dù tên khai sinh là Theodosia Burr Goodman, sau khi gia nhập làng giải trí, hãng phim đã đổi tên cô thành Theda Bara. Để tạo nên sức hút cho nàng diễn viên trẻ chẳng ai biết đến, hãng phim Fox đã tạo ra một cốt truyện huyền ảo xung quanh Theda. Ví dụ như tuyên bố rằng cô sinh ra trong hình hài một con mèo Ai Cập, được Nhân sư Sphinx chở che, và sau đó đến Paris để trở thành một diễn viên!

Theda tự làm tóc giả và mặc những trang phục tôn vinh vẻ đẹp phồn thực theo nguyên mẫu “femme fatale” (người phụ nữ quyến rũ chết người). Quả bom sex đầu tiên trên màn ảnh Mỹ cũng do đó là nàng Goth đầu tiên của nước Mỹ.

Theda Bara trong phim Cleopatra (1917). Ảnh: Fox Studio

“Lý do phụ nữ yêu thích tôi và phim của tôi đóng là vì trong mỗi người phụ nữ đều có một nàng ma cà rồng tồn tại”
– Theda Bara –

Theda là người tiên phong đưa phong cách Goth tới công chúng Mỹ qua diện mạo bí ẩn, u tối với đôi mắt khói tone đen đậm, mái tóc dài buông xõa, trang phục đen tuyền. Nữ diễn viên còn là người tiên phong sáng tạo nên hình mẫu nguyên bản của ma ca rồng mà sức ảnh hưởng vẫn còn lưu giữ tới tận ngày nay.

Morticia Addams

Nhân vật Morticia Addams trong phim truyền hình năm 1964, do diễn viên Carolyn Jones thủ vai. Ảnh: Walt Disney Television via Getty Images

Bà mẹ của nhân vật đang gây sốt Wednesday trong series cùng tên, dù chỉ là một nhân vật hư cấu trong truyện tranh của tác giả Charles Addams, nhưng đã góp phần không nhỏ trong việc truyền bá phong cách Goth vào nền văn hóa đại chúng.

Xuất hiện với tạo hình một phụ nữ gầy gò, khuôn mặt nhọn, làn da tái nhợt, mái tóc đen xõa, đôi mắt đen cùng chiếc váy đen dài chấm đất. Cho dù ở phiên bản nào bao phủ quanh nhân vật là một màu sắc ma mị nhưng vẫn không kém phần mê hoặc, quyến rũ và quyền lực.

>>> XEM THÊM: PHIM WEDNESDAY ADDAMS TÁI SINH SỨC HÚT CHO THỜI TRANG GOTH

Vampira do Maila Nurmi thủ vai

Maila Nurmi trong vai Vampira. Ảnh: Feral House

Có quan điểm cho rằng phong cách Goth bị ảnh hưởng mạnh từ truyền thuyết về Dracula ở Romania, châu Âu. Có lẽ điều này xuất phát từ những vai diễn xoay quanh nhân vật ma cà rồng. Mà một ví dụ cụ thể là nữ diễn viên Phần Lan Maila Nurmi (1922 – 2008) khi hóa thân thành người dẫn chương trình kinh dị đầu tiên trong lịch sử truyền hình, Vampira.

Maila Nurmi tạo ra nhân vật Vampira dựa trên ảnh hưởng bởi chính Morticia Addams, nhưng với một bước ngoặt kịch tính hơn.

Vampira là biểu tượng của phong cách thời trang Goth trong thập niên 1950. Ảnh: Alamy

Vampira gây ấn tượng bằng vẻ ngoài sắc sảo và nữ tính, với vòng eo siêu gầy, gò má nhô cao. Đôi môi màu đậm, kẻ mắt đen và lông mày cong vút với móng tay dài đến khó tin, tất cả đều góp phần tạo nên vẻ ngoài vượt thời gian của nhân vật ma cà rồng mà Maila đã để lại trong lịch sử điện ảnh. Cộng hưởng cùng thần thái tự tin tuyệt vời, Maila đã truyền cảm hứng phong cách Goth cho đông đảo người xem và các nhà làm phim sau này.

Những phân nhánh nhỏ quan trọng nhất

Romantic Goth: Phong cách truyền thống bắt nguồn từ Anh Quốc

Kế thừa và phát huy từ Victoria Goth, cuối thế kỷ 18 là thời kỳ nở rộ của dòng văn học lãng mạn siêu nhiên tập trung vào sự huyền bí hay rùng rợn và tăm tối mà tiêu biểu là các tác phẩm như Dracula, Frankenstein, The Phantom of the Opera.

Trang phục Romantic Goth đặc trưng với chất liệu ren, nhung, đường xếp nếp, viền ren mềm mại, corset tối màu vừa mang màu sắc lạnh lẽo của trang phục tang lễ thời Victoria vừa chứa đựng sự trầm mặc, nữ tính của phong cách văn học lãng mạn kỳ bí.

Chiếc đầm Alaïa mà Wednesday Addams mặc đi tiệc trong phim Netflix mang phong cách Romantic Goth. Ảnh: Netflix

Phong cách này sau đó được diễn viên Jenna Ortega tái hiện trên thảm đỏ khi mặc full set Versace. Ảnh: Instagram @jennaortega

Loli Goth: Sự lãng mạn từ Nhật Bản

Phân nhánh này khai sinh khoảng những năm 80 ở quận Shibuya thuộc thành phố Tokyo, Nhật Bản. Loli Goth lấy cảm hứng từ phong cách các bé gái thời Western Victorian kết hợp cùng thời trang Rococo. Nhưng khác với phong cách búp bê Lolita thuần túy, những gam màu pastel tươi sáng đã bị Loli Goth thay thế bởi các sắc màu u tối.

Các thiết kế váy chữ A xếp ly phồng, xếp lớp, ren và corset màu sắc trầm mặc, găng tay ren, giày Mary Jane, những bộ tóc giả dài sặc sỡ cùng phụ kiện tóc tối màu là đặc điểm nổi bật của phong cách Loli Goth.

Loli Goth có sự ngọt ngào do bị ảnh hưởng bởi phong cách Lolita. Ảnh: Loliknot.com

Phong cách này gắn liền với subculture mê anime của Nhật Bản. Ảnh: Lolitashow.com

Trad Goth: Phong cách mang âm hưởng nhạc rock

Vào tháng 8 năm 1979, phong trào Goth như chúng ta biết ngày nay bắt đầu với tác phẩm Bela Lugosi đã chết của Bauhaus (nhóm nhạc Anh quốc). Cha đẻ của Goth hiện đại Peter Murphy cùng với sự quyến rũ của David Bowie, sự nổi loạn của Patti Smith và Iggy Pop, nỗi thống khổ u sầu của Joy Division, và sự hào nhoáng của The New Romantics đã cho phép tiểu văn hóa Goth hòa quyện cùng phong cách tiền punk rock tiếp tục phát triển rực rỡ và lan tỏa mạnh mẽ suốt những năm tám mươi cho đến tận ngày nay.

Một phong cách makeup mang tính chất trad goth. Ảnh: Instagram @vocallyshook

Phát triển rực rỡ trong lòng thời kỳ thịnh vượng của nhạc rock, Trad Goth mang trong mình cả tinh thần nổi loạn và gai góc của Rock cùng sự u tối, ma mị của Goth. Các chất liệu da, lưới tông màu đen chủ đạo với những đường cắt mạnh mẽ, rách rưới, phong cách trang điểm kịch tính, phụ kiện đinh tán và xích cùng những mái tóc dài lộn xộn tạo nên một diện mạo rùng rợn, huyền bí và u uất.

Cảm hứng mang âm hưởng phản quy tắc này vẫn còn dư âm trong cả các tác phẩm và bộ sưu tập sau này của Alexander McQueen, John Galliano, Riccardo Tisci.

Âm hưởng Goth trong thiết kế John Galliano xây dựng cho Dior Men Xuân Hè 2010. Ảnh: Pinterest

Cyber Goth

Dù sinh sau đẻ muộn nhưng Cyber Goth vẫn ghi dấu ấn sâu đậm và trở thành một nhánh phụ không thể thiếu khi nhắc đến Goth.

Thuật ngữ CyberGoth lần đầu được sử dụng vào năm 1988 trong một tựa game mang concept tiền Khải Huyền Dark Future. Hình ảnh miêu tả một phong cách mạnh mẽ kiểu công nghiệp, sử dụng những phụ kiện bạc. Cyber Goth càng được lan truyền rộng rãi thông qua các lễ hội âm nhạc, party ngoài trời sôi động khi mang tới diện mạo có sự tăm tối nguyên bản của Goth, cộng thêm phần hiện đại Cyberpunk xen lẫn vị lai (futuristic).

CyberGoth bắt nguồn từ game. Ảnh: Arsen Avoyan

Nếu phong cách Goth truyền thống ưu tiên trang phục màu sắc u tối, thì phân nhánh CyberGoth lại kết hợp với những dải màu neon rực rỡ, tóc tết dài cầu kỳ. Trang sức thánh giá được thay thế bởi phụ kiện công nghiệp (industrial) như kính goggle, mặt nạ da kiểu Tận thế, bốt lông cao cổ.