Đã đến mùa tiệc tùng. Muốn mặc vừa những chiếc đầm ôm, bó, nhiều chị em quyết định nhịn ăn để giảm cân. Nhưng thực chất, việc nhịn ăn không thể giúp bạn giảm mỡ. Mà nó còn có thể gây phản ứng ngược, khiến bạn tích mỡ nhanh hơn. Lý do vì nó làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể bạn.
Quá trình trao đổi chất là gì?
Trong cơ thể bạn luôn diễn ra những hoạt động tuần hoàn, đều đặn theo chu kỳ. Ví dụ như hít thở, chữa lành các tế bào tổn thương, sinh ra các tế bào mới… Tất cả những hoạt động này đều là một phần của quá trình trao đổi chất (metabolism).
Để những hoạt động này diễn ra điều độ, không ngừng nghỉ, bạn cần năng lượng. Hàm lượng năng lượng tối thiểu cơ thể bạn cần để hoàn tất những hoạt động này được gọi là tốc độ chuyển hóa cơ bản (basal metabolic rate – BMR).
Có thể thấy, cho dù bạn không tập thể thao, không làm việc, chỉ ngủ nghỉ, thì cơ thể bạn cũng đang tiêu thụ calorie. Tốc độ chuyển hóa cơ bản sử dụng từ 40 đến 70 phần trăm tổng lượng calorie sử dụng hàng ngày.
Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất
Bạn có thể thấy rằng, những người có tốc độ chuyển hóa cơ bản nhanh hơn sẽ sử dụng nhiều calorie hơn. Từ đấy, ít để lại calorie thừa dẫn đến việc gây tích mỡ.
Vậy vì sao lại có sự khác biệt giữa các tốc độ trao đổi chất này?
Nguyên nhân đến từ tuổi tác, giới tính, gen, cũng như phong cách sống hàng ngày của bạn.
Nhìn chung, tế bào cơ bắp (muscle cell) cần nhiều năng lượng hơn để duy trì khi so với tế bào mỡ. Vì vậy, những người chăm luyện tập cơ bắp, ví dụ như các vận động viên thể thao, sẽ tiêu hao nhiều calorie hơn so với người ít luyện tập.
Cũng vì lý do này, nam giới sử dụng nhiều năng lượng hơn nữ giới. Vì cơ thể phái nữ có nhiều tế bào mỡ hơn, đặc biệt là quanh vùng ngực và bụng.
Khi chúng ta lớn lên, cơ thể lão hóa, mất đi cơ bắp và tăng cường mỡ. Điều này lý giải vì sao tốc độ chuyển hóa năng lượng cơ bản giảm xuống khi chúng ta bước vào tuổi trung tuần.
Còn về mặt gen, hiện tại khoa học chưa hiểu hết gen ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất như thế nào. Chỉ biết rằng, gen ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng xây dựng cơ bắp của cơ thể. Mà điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tốc độ chuyển hóa cơ bản.
Vì sao việc nhịn ăn, ăn ít có thể khiến quá trình trao đổi chất chậm lại?
Như bạn đã thấy, cơ thể cần một lượng năng lượng tối thiểu để có thể vận hành trơn tru. Song, nhiều chị em có lẽ không biết điều này. Họ tìm đến những phương thức nhịn ăn, diet giới hạn lượng calorie nạp vào cơ thể một cách cực đoan. Hàm lượng calorie họ nạp vào nhiều khi thấp hơn tốc độ chuyển hóa cơ bản của cơ thể họ.
Trước tình cảnh này, cơ thể tiến vào tình trạng “ngủ đông”. “Cơ thể cho rằng, chúng ta đang thiếu thốn tài nguyên, thực phẩm. Vì vậy, cơ thể sẽ tự động giảm tốc độ chuyển hóa cơ bản, nhằm tích trữ năng lượng, giúp chúng ta sống sót trong thời gian dài. Nếu bạn nạp năng lượng vào, cơ thể sẽ tìm cách tích trữ nó thành mỡ, thay vì tiêu hóa nó”, theo lời Amy Shapiro, chuyên gia dinh dưỡng và nhà sáng lập Real Nutrition.
Vô hình chung, việc nhịn ăn, ăn ít, nạp không đủ calorie khiến cơ thể bạn mau tích mỡ hơn.
Ăn uống như thế nào để giảm mỡ hiệu quả?
Thực chất, bạn luôn cần phải kết hợp đường ăn uống với đường tập thể dục. Đây là cách tối ưu nhất giúp giảm mỡ.
Có thể giải thích như sau: Bạn cần nạp đủ calorie để đáp ứng tốc độ chuyển hóa năng lượng cơ bản. Cơ thể hài lòng với hàm lượng năng lượng này, nên không cần phải tích trữ chúng ở dạng mỡ. Sau đó, bạn tập thêm các bài tập thể dục để tiêu hao nguồn năng lượng đang tích trữ trong các tế bào mỡ của bạn.
Ngoài ra, chuyên gia dinh dưỡng Yasi Ansari thuộc Học viện Dinh dưỡng (Academy of Nutrition and Dietetics) tại Mỹ cho biết, cách ăn tối ưu là ăn những bữa nhỏ cách 3-4 tiếng đồng hồ/lần. Cách ăn này khiến bạn đang báo cho cơ thể mình rằng, mình dư đủ năng lượng và không cần tích trữ calorie.
Nếu muốn thử phương thức nhịn ăn gián đoạn, bà Yasi Ansari cho biết nên đảm bảo nạp đủ lượng năng lượng tối thiểu.
Cách tính lượng calorie cần thiết cho quá trình trao đổi chất căn bảnDùng công thức sau để tính tốc độ chuyển hóa năng lượng cơ bản của bạn: 447.593 + (9.247 x cân nặng bằng kg) + (3.098 x chiều cao tính theo cm) – (4.33 x độ tuổi tính theo năm). Sau đó tính chỉ số năng lượng cơ thể bạn đốt cháy. Bạn sẽ có con số này dựa trên số lần tập thể dục thể thao mỗi tuần của mình (mỗi lần tập từ 30 phút trở lên).
Lấy Tỉ lệ trao đổi chất cơ bản x Chỉ số năng lượng tiêu tốn = Calorie nên nạp vào cơ thể mỗi ngày. Đây là lượng calorie cần thiết để bạn giữ vững cân nặng hiện tại, dựa trên số lần bạn tập thể dục mỗi tuần. Nếu muốn giảm cân, bạn cần cắt từ 200 đến 500 calorie. |
>>> Xem thêm: VÌ SAO SAU KHI GIẢM MỠ THÀNH CÔNG, BẠN DỄ BỊ TĂNG CÂN TRỞ LẠI?
Theo Dịch vụ Y tế Anh NHS
Harper’s Bazaar Việt Nam