Triển lãm Portal: Nghệ sĩ Nhật đưa sơn mài Việt thăng hoa

Nghệ sĩ sơn mài đương đại Saeko Ando tại triển lãm Portal

Triển lãm Portal giới thiệu bộ sưu tập Specimen của nghệ sĩ sơn mài đương đại Saeko Ando. Bộ sưu tập có hai tác phẩm khổ lớn Osmosis và Photosynthesis trên chất liệu mica (acrylic). Đây là cách tiếp cận đương đại và độc đáo trong việc sử dụng son ta, sơn tự nhiên của Việt Nam. Saeko Ando đã mạnh dạn thay thế các tấm gỗ – chất nền thông thường cho tranh sơn mài – bằng các tấm mica. Điều này cho phép ánh sáng xuyên qua các lớp sơn tự nhiên.

Saeko Ando, người khai phá góc cạnh mới của sơn ta

Trong ngành thủ công mỹ nghệ, sơn ta Việt Nam luôn xếp sau và thường được nhận định là thua kém về chất lượng so với sơn tự nhiên của các nước khu vực như Nhật Bản, Trung Quốc. Với hiểu biết sâu sắc về sơn ta và cách khai thác những phẩm chất khác thường, Ando đã chứng minh điều ngược lại.

Các tác phẩm sơn mài của Saeko trong triển lãm Portal là cách tiếp cận đương đại. Đây cũng là cách tiếp cận gần như độc nhất từ trước đến nay đối với chất liệu truyền thống sơn ta. Thành công của Saeko thể hiện tiềm năng to lớn của sơn ta Việt trong thời hiện đại và cả tương lai.

Nó cũng là minh chứng cho việc, nếu nghệ sĩ không ngừng tìm tòi, thử nghiệm và thử thách bản thân, mọi giới hạn đều có thể được phá vỡ để mang đến những sáng tạo mới mẻ, bất ngờ trong thời đại mới.

Thành quả của nhiều năm lao động

Triển lãm Portal là lần đầu tiên một bộ sưu tập lớn các tác phẩm sơn mài trên chất liệu mica của Saeko Ando được trưng bày. Saeko làm việc hăng say nhưng số lượng tác phẩm được hoàn thành rất ít mỗi năm. Cô chỉ trưng bày một số lượng ít ỏi tác phẩm tại vài triển lãm trước đây, khiến sự kiện này trở nên đặc biệt.

Tám năm từ khi thử nghiệm thực hành nghệ thuật sơn mài trên mica, hiện tại Saeko Ando cảm thấy đã sẵn sàng để giới thiệu chúng đến người yêu nghệ thuật. Cô chọn Việt Nam là nơi tổ chức triển lãm ý nghĩa này để tri ân đất nước mà cô xem như “quê hương thứ hai”.

Triển lãm Portal, cánh cổng mở ra khu vườn tâm trí

Nghệ sĩ sơn mài đương đại Saeko Ando (trái) và đại diện Tongla Art.

Portal trong tiếng Anh có nghĩa là lối vào. Chúng thường dẫn đến một tòa nhà lớn và trang trọng, chẳng hạn như nhà thờ lớn hoặc lâu đài. Trong thời hiện đại, portal thường được hiểu là một trang web; hướng dẫn hoặc hướng đến một chủ đề gồm các đường dẫn (link) đến các trang web liên quan.

Một “cổng thông tin” cho phép bạn di chuyển một cách kỳ diệu từ nơi này sang nơi khác chỉ trong vài giây. Nó có thể đưa bạn đến một nơi nào đó cách xa và khác biệt với cuộc sống hằng ngày của bạn. Nghệ sĩ Saeko chia sẻ về ý niệm này:

“Công việc là cách tôi giải phóng bản thân và kết nối với vũ trụ. Nó mang lại cho tôi cảm giác thanh thản, vui vẻ và tràn đầy năng lượng nhất. Vì lý do này, trong nhiều năm, tôi thấy quá trình sáng tạo quan trọng hơn các tác phẩm đã hoàn chỉnh. Tuy nhiên, suy nghĩ này đã thay đổi trong đại dịch”.

Bộ sưu tập Specimen xoá nhoà ranh giới giữa người xem và vật được xem

Specimen đặt ra câu hỏi về ý nghĩa của khoảng cách giữa người xem và vật được xem. Đây là chủ đề yêu thích của Saeko từ thời thơ ấu. Khi trưởng thành, đam mê ấy được củng cố sau mỗi lần cô chứng kiến những người khách bước qua cửa trước lớp kính an ninh.

Vì thế, không một tác phẩm nào trong loạt tranh Specimen được đặt tên riêng. Chúng chỉ được đánh số. Chúng ta thường xem các tác phẩm nghệ thuật và cố gắng hiểu ý nghĩa của chúng bằng cách giải thích tiêu đề của chúng.

Saeko chọn không áp đặt bất kỳ diễn giải nào đối với người xem. Cô cố tình chừa ra những khoảng trống để người xem tham gia vào trải nghiệm sáng tạo này. Saeko hy vọng người xem sẽ khám phá những tầng sâu tâm trí mà người xem chưa từng đặt chân đến và tự gọi tên chúng.