Thời còn đi học, tôi là đứa hay dãi nắng dầm mưa. Một phần vì tính cách ngang tàng. Một phần vì là đứa ham chơi. Hậu quả bây giờ, bước vào U30 thì trên mặt tôi đã lốm đốm nhiều đốm nâu. Cuối cùng tôi quyết định đặt hẹn với bác sỹ da liễu để tìm biện pháp xử lý chúng tận gốc.
Qua cuộc trao đổi của chúng tôi, tôi quen miệng gọi chúng là tàn nhang. Nhưng theo bác sỹ da liễu thì điều này chưa hẳn. Chúng có thể là đốm nám, một loại đốm nâu xuất hiện ở làn da lão hóa. Ông chỉ có thể kết luận một khi đã kiểm tra làn da tôi.
Điều này khiến tôi khá e ngại. Thực sự có phải làn da của tôi đã lão hóa đến mức độ bị nám? Nếu bạn cũng ở trường hợp giống tôi, có lẽ đã đến lúc chúng ta tìm hiểu thêm về sự khác biệt
Tàn nhang và đốm nám giống và khác nhau như thế nào?
Chúng đều là đốm nâu, hình thành do các hắc sắc tố tụ lại dưới da. Tuy nhiên, tàn nhang chủ yếu hình thành do gen di truyền. Còn đốm nám lại là biểu hiện của làn da bị hư tổn bởi ánh nắng mặt trời.
Tàn nhang
Tên khoa học của tàn nhang là ephelis. Nếu bố mẹ bạn có tàn nhang thì khả năng bạn có tàn nhang cũng khá cao. Những đốm nâu này cũng dễ hình thành ở người có làn da trắng tự nhiên hơn là những ai có nước da nâu bánh mật. Vì căn bản, tàn nhang là một phương thức phòng ngự chống tia cực tím tự nhiên của da bạn. Mà làn da trắng dễ bị hư tổn bởi ánh mặt trời hơn là làn da nâu.
Khi mới sinh ra, trẻ em sơ sinh có da trắng nõn, không có tàn nhang. Chỉ khi tiếp xúc với ánh nắng thì các tế bào mới kích hoạt sản sinh thêm melanin để bảo vệ da. Vì vậy, tàn nhang thường bắt đầu xuất hiện khi trẻ em tiếp xúc với ánh mặt trời, có thể là từ khi mới 2 hay 3 tuổi. Nếu bạn sống ở vùng lạnh, ít ánh nắng, thì tàn nhang có thể tự động biến mất khi bạn bước qua tuổi dậy thì.
Đốm nám
Tên khoa học của đốm nám là solar lentigo. Ngay từ cái tên (solar) bạn đã có thể hình dung rằng những đốm nâu này có sự liên quan mật thiết đến ánh mặt trời.
Quả đúng như vậy. Đốm nám không liên quan đến gen như tàn nhang. Nó hình thành hoàn toàn vì làn da bị tia tử ngoại trong ánh nắng gây thương tổn. Chúng thường xuất hiện khi chúng ta lớn lên và làn da bắt đầu lão hóa. Bắt đầu khi bước vào tuổi 30, bạn sẽ dễ thấy sự hình thành của đốm nám nếu khi còn trẻ không bảo vệ da kỹ trước ánh mặt trời.
Một cách dễ dàng để phân biệt giữa tàn nhang và đốm nám là kích cỡ của chúng. Tàn nhang khá nhỏ, kích thước chỉ khoảng 1 đến 2 mm. Còn đốm nám to hơn, thậm chí có thể lên đến 2 cm.
Khác với tàn nhang, đốm nám sẽ không biến mất hay phai nhạt tự nhiên. Điều may mắn là với công nghệ thẩm mỹ hiện đại, việc loại bỏ chúng trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Tàn nhang và đốm nám có nguy hiểm?
May mắn thay, chúng hoàn toàn không có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu đốm nâu mọc to, lan rộng trong thời gian ngắn, và có những triệu chứng đi kèm như cảm giác ngứa ngáy, thì bạn cần cẩn thận. Vì đốm nâu này có khả năng là tế bào ung thư da chứ chẳng phải đốm nám bình thường.
Cách chữa trị đốm nâu trên mặt
Sau buổi khám da của tôi thì bác sỹ kết luận: Đúng là tôi chỉ bị tàn nhang chứ không phải đốm nám. Điều này khiến tôi thở phào nhẹ nhõm.
Bác sỹ chỉ chia sẻ rằng, do làn da tôi mỏng và dễ bị ánh mặt trời tổn thương nên tôi cần bảo vệ da kỹ càng. Nếu da tôi hình thành đốm nám trong tương lai, tôi có thể tìm đến các phương thức trị liệu tại viện thẩm mỹ để xóa mờ chúng. Một số liệu trình hiệu quả là IPL hay lăn kim (micro needling).
Nếu không thích liệu pháp laser thì bạn có thể chọn tẩy da hóa học với hydroquinone và axít kojic. Phương thức này có hiệu quả triệt để, không đau, nhưng sẽ mất thời gian lâu hơn.
Liệu có thể dùng phương thức tẩy tế bào chết hóa học để trị đốm nâu, đốm nám?
Các loại mỹ phẩm tẩy tế bào chết như AHA, BHA hay PHA có công dụng tựa như chemical peel. Nhưng vì là mỹ phẩm bán đại trà trên thị trường nên công năng của nó nhẹ hơn rất nhiều. Những loại serum vitamin C hay alpha arbutin cũng vậy. Bác sỹ khuyên tôi rằng, chu trình dưỡng da có các hoạt chất dưỡng da trắng sáng sẽ có tác dụng bảo dưỡng, nâng tầm hiệu quả của liệu pháp tại viện thẩm mỹ, chứ không thể thay thế hoàn toàn.
Quan trọng nhất là phải kiên trì.
Không có bất cứ liệu pháp nào sẽ mang lại làn da trắng sứ ngay lập tức qua đêm. Song song với việc chữa trị, bạn cần phải chăm chỉ bảo vệ da với mũ nón và kem chống nắng. Có như vậy thì các liệu pháp mới phát huy hiệu quả tốt nhất.
>>> Xem thêm: MUỐN CHỐNG LÃO HÓA DA HIỆU QUẢ, BẠN NÊN TÌM 4 THÀNH PHẦN MỸ PHẨM NÀY
Harper’s Bazaar Việt Nam