Mặc dù một số người dùng cây mật gấu để chữa bệnh nhưng ít ai biết được lợi ích và tác hại của lá cây mật gấu ra sao. Harper’s Bazaar Vietnam sẽ làm rõ thông tin trong bài viết dưới đây.
Cây mật gấu là cây gì?
Cây mật gấu còn có tên gọi khác là hoàng liên ô rô, hoàng bá gai… Đây là một loài thực vật có hoa thuộc họ hoàng liên gai. Cây bụi lớn cao khoảng 7 – 8m với lá kép hình lông chim có thể dài đến 50cm. Cây mật gấu có hoa mọc thành chùm ở đầu cành, màu vàng nhạt. Quả màu xanh khi chín có màu tím đậm.
Cây mật gấu được tìm thấy nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta như Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu… Người ta chủ yếu sử dụng lá cây để chữa bệnh vì những lợi ích sức khỏe của chúng. Tuy nhiên, nếu bạn dùng sai cách thì tác hại của cây mật gấu sẽ là điều không tránh khỏi.
Tác dụng cây mật gấu là gì?
Theo y học cổ truyền, tác dụng của cây mật gấu chủ yếu là điều trị các bệnh về đường tiêu hóa. Thân cây mật gấu chứa từ 0,35 – 2,5% becberin. Becberin là thành phần dùng để chế thuốc chống đi ngoài phân lỏng hoặc nhiễm khuẩn, khó chịu ở đường tiêu hóa.
Ngoài ra, cây mật gấu cũng được cho là có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa và kháng khuẩn, tăng cường hệ thống miễn dịch.
Lợi ích sức khỏe của cây mật gấu
Trước khi nói đến tác hại của cây mật gấu, hãy cùng xem một số lợi ích sức khỏe của loại cây này.
1. Tác dụng chống viêm
Lá mật gấu chứa hàm lượng cao các chất phytochemical như: saponin và alkaloid, terpen, steroid, coumarin, flavonoid và axit phenolic. Những chất phytochemical này có tác dụng chống viêm rất hiệu quả.
2. Tác dụng cây mật gấu giảm khó chịu ở dạ dày
Nhiều người uống lá mật gấu để điều trị bệnh loét dạ dày và một số bệnh liên quan đến đường ruột. Các bệnh đó thường là: trào ngược axit, đau dạ dày, tiêu chảy và khó tiêu.
3. Lá mật gấu giúp giảm cân
Bên cạnh tác hại của cây mật gấu thì nhiều chị em thường nấu nước lá uống để giảm cân. Mật gấu giúp giảm cân bằng cách ức chế sự thèm ăn, tăng cường trao đổi chất và giảm khả năng giữ nước. Lá cây chứa chất phytochemical có thể làm giảm hormone gây đói như ghrelin và leptin, đồng thời tăng hormone tạo cảm giác no như peptide YY và peptide giống glucagon-1.
Chất phytochemical trong lá mật gấu có thể tăng cường sinh nhiệt (sản xuất nhiệt) và phân giải lipid (phân hủy chất béo) trong cơ thể. Lá còn chứa các hợp chất lợi tiểu có thể thải nước và muối dư thừa ra khỏi cơ thể.
>>> Đọc thêm: BẬT MÍ 6 CÁCH UỐNG NƯỚC LÁ ỔI GIẢM CÂN HIỆU QUẢ
4. Điều trị tiểu đường
Uống lá mật gấu làm giảm lượng đường trong cơ thể và cải thiện độ nhạy insulin. Lá chứa chất phytochemical có thể kích thích tiết insulin từ tuyến tụy, tăng cường hấp thu glucose của tế bào, ức chế hấp thu glucose từ ruột, giảm sản xuất glucose từ gan.
5. Tác dụng cây mật gấu chữa cao huyết áp
Lá mật gấu có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm các biến chứng của bệnh cao huyết áp. Nó chứa chất phytochemical có tác dụng thư giãn và làm giãn mạch máu, giảm sức cản và lực lưu thông máu, đồng thời điều chỉnh hệ thống renin-angiotensin-aldosterone (một hệ thống nội tiết tố kiểm soát huyết áp).
6. Giải độc gan
Lá mật gấu loại bỏ độc tố, tăng cường enzyme chống oxy hóa, giảm stress oxy hóa, ức chế viêm, kích thích bài tiết mật và thúc đẩy quá trình tái tạo gan. Nó chứa chất phytochemical có tác dụng bảo vệ gan và giải độc hiệu quả.
>>> Đọc thêm: 14 MÓN ĂN, THỨC UỐNG MÁT GAN TRỊ MỤN VÀ LÀM ĐẸP DA
7. Tác dụng cây mật gấu cung cấp vitamin và khoáng chất
Nước nấu từ lá mật gấu cũng được xem như loại thức uống tốt cho sức khỏe. Chúng cung cấp vitamin A, C, E, B1 và B2. Những vitamin này giúp cải thiện thị lực, chức năng não và có tác dụng chống oxy hóa.
Nước lá mật gấu cũng chứa một số khoáng chất như natri, mangan, sắt, kali, kẽm và canxi cùng hàm lượng protein, chất béo và chất xơ cao.
8. Trị táo bón, tiêu chảy
Tác dụng cây mật gấu có thể trị táo bón bằng cách kích thích nhu động ruột, tăng cường men tiêu hóa, giảm viêm và cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Các chất phytochemical trong lá mật gấu hỗ trợ chống co thắt, làm giảm chuột rút và đau đớn. Lá cũng có tác dụng cầm tiêu chảy, trung hòa axit dư thừa trong dạ dày và giúp chữa lành vết loét hoặc viêm.
>>> Đọc thêm: 7 LỢI ÍCH VÀ 4 TÁC HẠI CỦA SỮA ĐẬU NÀNH ĐỐI VỚI NỮ GIỚI
Tác hại của cây mật gấu là gì?
Mặc dù lá mật gấu an toàn và có lợi cho sức khỏe nhưng bạn cũng nên cân nhắc một số tác dụng phụ sau.
1. Vị nhẫn và gây chán ăn
Vị nhẫn của lá mật gấu có thể không hợp khẩu vị với một số người. Lá cũng gây chán ăn do ảnh hưởng đến vị giác và hệ tiêu hóa. Nếu uống quá nhiều lá mật gấu, bạn có thể bị sút cân hoặc suy dinh dưỡng trầm trọng.
2. Tác hại của cây mật gấu gây hạ đường huyết và huyết áp
Tác dụng hạ đường huyết và hạ huyết áp của cây mật gấu có thể có lợi cho những người mắc bệnh tiểu đường hoặc tăng huyết áp. Tuy nhiên, nó sẽ gây ra vấn đề cho những người có lượng đường trong máu hoặc huyết áp thấp. Tác hại của lá cây mật gấu gây chóng mặt, suy nhược, mệt mỏi, nhức đầu hoặc ngất xỉu với một số người.
3. Phản ứng dị ứng và tương tác thuốc
Ảnh: Graham chemical
Lá mật gấu có thể gây phản ứng dị ứng ở một số người nhạy cảm hoặc dị ứng với các thành phần trong lá. Triệu chứng dị ứng bao gồm phát ban, ngứa, sưng tấy, khó thở hoặc sốc phản vệ (phản ứng dị ứng nghiêm trọng).
Lá mật gấu cũng có thể tương tác với một số loại thuốc bạn đang dùng. Từ đó, chúng làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc tăng nguy cơ gây ra tác dụng phụ cho sức khỏe. Một số loại thuốc có khả năng tương tác với lá mật gấu là:
• Thuốc trị đái tháo đường
• Thuốc hạ huyết áp
• Thuốc chống đông máu
• Thuốc kháng tiểu cầu
• Thuốc chống sốt rét
• Thuốc hóa trị
• Thuốc ức chế miễn dịch
• Thuốc nội tiết tố
4. Tác hại của lá cây mật gấu tăng độc tính cho tế bào
Nước mật gấu cũng có thể gây độc cho tế bào khi uống với số lượng lớn.
5. Gây khó chịu ở đường tiêu hóa
Khi bạn uống quá nhiều, tác hại của cây mật gấu sẽ gây kích ứng đường tiêu hóa với các triệu chứng như: buồn nôn, đầy hơi, chuột rút, đau bụng, ợ nóng, trào ngược axit, phát ban…
6. Gây hại cho gan và thận
Những người có bệnh gan và thận không nên uống nước mật gấu hoặc chỉ uống với lượng rất ít.
>>> Đọc thêm: 10 TÁC HẠI CỦA LÁ ỔI BẠN NÊN THẬN TRỌNG KHI UỐNG
Cách sử dụng cây mật gấu
Có hai cách dùng cây mật gấu phổ biến là:
• Sắc nước uống hằng ngày: Bạn chỉ cần rửa sạch thân và lá mật gấu rồi cho vào ấm đun sôi với nước theo tỷ lệ 20g cùng 1 lít nước. Bạn nấu trong 15 phút rồi tắt bếp, để nguội và thưởng thức. Nước cây mật gấu có tác dụng thanh nhiệt và thải độc rất tốt.
• Ngâm rượu cây mật gấu: Rửa sạch thân cây mật gấu, chẻ nhỏ rồi phơi khô. Sau đó cho vào ngâm với rượu trong bình. Khi rượu chuyển màu vàng đậm là lúc bạn có thể uống. Cách uống rượu mật gấu tùy theo sở thích, có thể uống trực tiếp hoặc pha loãng.
>>> Đọc thêm: 7 TÁC HẠI CỦA ĐU ĐỦ CHÍN ÍT NGƯỜI BIẾT. AI KHÔNG NÊN ĂN ĐU ĐỦ?
Cách phòng tránh tác hại của lá cây mật gấu
Sau đây là những lưu ý cơ bản để giúp bạn tránh được tác hại của cây mật gấu:
• Trong cây mật gấu có chứa thành phần kháng sinh, vậy nên bạn không được lạm dụng. Nếu dùng thuốc từ cây mật gấu, chỉ nên dùng trong tối đa 2 tuần rồi dừng. Chờ ít nhất 2 đến 4 tuần sau mới tiếp tục sử dụng.
• Chưa có bằng chứng nào cho thấy sự an toàn tuyệt đối của cây mật gấu với phụ nữ mang thai và cho con bú. Bạn nên tránh loại cây này nếu đang mong muốn có thai hoặc đang mang thai. Tốt nhất, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi có ý định dùng.
• Khi mới uống mật gấu thì chỉ nên uống với liều lượng ít để cơ thể quen dần. Đặc biệt, tác hại của lá cây mật gấu có thể tương tác với một số loại thuốc nên bạn cần nói rõ với bác sĩ để kê đơn thuốc thích hợp.
• Những người có huyết áp thấp không nên uống nhiều lá mật gấu vì có thể làm huyết áp xuống quá thấp.
Tác hại của cây mật gấu thường gặp nhất là hạ huyết áp, táo bón nếu dùng kéo dài với liều lượng cao. Bạn nên lưu ý khi sử dụng và theo dõi cẩn thận sức khỏe để phòng ngừa những nguy cơ có thể xảy ra.
>>> Đọc thêm: 5 BIỂU HIỆN CƠ THỂ BỊ NHIỄM ĐỘC VÀ 6 DẤU HIỆU CƠ THỂ ĐANG THẢI ĐỘC
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar
