Đó là một buổi chiều mưa gió tại West Village, nhưng tôi không hề cảm thấy phiền lòng vì thời tiết ẩm ướt này. Tôi hạnh phúc thu mình bên chiếc bàn trong một quán ăn ấm cúng cùng Sarah Jessica Parker và Fatima Farheen Mirza. Chúng tôi nói chuyện về những cuốn sách. Còn điều gì tuyệt vời hơn nữa?
Mirza – cô gái 27 tuổi có đôi mắt to, tối màu và luôn thường trực nụ cười trên môi. Cô là một tiểu thuyết gia mới đầy tài năng, tác giả cuốn tiểu thuyết A Place for Us. Cuốn sách được xuất bản bởi SJP For Hogarth, được lựa chọn bởi chính Parker. Điều hiển hiện rõ ràng nhất xuyên suốt buổi nói chuyện là sự hòa hợp của hai người phụ nữ. Cả hai đều nghiêm túc nhìn nhận sức mạnh của văn học trong việc thay đổi cuộc sống.
Nữ minh tinh mê tiểu thuyết
Parker tất nhiên là một ngôi sao thực thụ. Theo dõi cô trên Instagram, bạn có thể thấy rất nhiều bài viết về chủ đề sách. Trên Instagram, cô từng chia sẻ về cuốn Exit West của Mohsin Hamid, cuốn Conversations with friends của Sally Rooney và Anatomy of a Miracle của Jonathan Miles. Anatomy of a Miracle là lựa chọn của diễn đàn Book Club Central, thuộc Hiệp hội Thư viện Mỹ. Sarah Jessica Parker là chủ tịch danh dự của diễn đàn này. Rõ ràng, việc đọc sách là một phần thiết yếu trong cuộc sống của cô.
Cô đã thành lập một đơn vị xuất bản sách của riêng mình. SJP For Hogarth được thai nghén trong một buổi gặp gỡ đầy may mắn 5 năm về trước giữa Parker và Molly Stern, nhà xuất bản ở Hogarth của Mỹ. Stern chia sẻ rằng: “Cô ấy bắt đầu nói đến cuốn The Dinner (Bữa ăn tối) của Herman Koch. Cô ấy bộc bạch đó là cuốn mà cô đang rất nóng lòng muốn có. Tôi nghĩ, người phụ nữ này là ai mà bàn về tiểu thuyết của Hà Lan thậm chí còn chưa được xuất bản”. (Bữa ăn tối đã trở thành một cuốn sách bán chạy nhất. Đó là dấu hiệu cho thấy khả năng đánh giá tinh tường của Parker).
“Sarah Jessica Parker có niềm đam mê đặc biệt với tiểu thuyết. Cô luôn ủng hộ các tài năng văn học mới”
Nhà xuất bản Hogarth ra đời từ một tờ báo được thành lập bởi Leonard và Virginia Woolf hơn 100 năm trước. Sự kết nối này khiến Sarah Jessica Parker thực sự thích thú. Chúng tôi gọi cafe. Tôi đưa cho cô ấy một số tài liệu lưu trữ của Harper’s Bazaar. Đó là những trang báo được Virginia Woolf viết cho tạp chí. Parker đã thực sự xúc động. Cẩn thận xếp lại những trang báo cho vào túi xách, cô thốt lên: “Thật tuyệt vời!”
Parker tiếp tục nói với đôi mắt xanh rực sáng: “Điều khiến tiểu thuyết hư cấu thực sự thú vị là khi bạn tìm được những tiếng nói toàn cầu. Bạn có thể kết nối với cả những người không có điểm gì giống bạn. Một cuốn sách hay sẽ thay đổi cuộc đời bạn. Nó sẽ tác động đến suy nghĩ cũng như mang bạn đến một nơi nào đó. Thậm chí nó có thể khiến bạn cảm nhận đến tột cùng những đau đớn. Tôi nghĩ đó là những điều hết sức đặc biệt dành cho độc giả”.
Tuy nhiên, tình yêu với văn học chỉ là một điều khiến tôi ấn tượng về cô. Điều gây ấn tượng hơn cả là Sarah Jessica Parker dám mạo hiểm dấn thân vào thế giới xuất bản đầy gai góc. Với tài năng của mình, Parker có thể thử sức ở rất nhiều lĩnh vực khác.
Tiểu thuyết gia Fatima Farheen Mirza
A Place for Us là một câu chuyện gia đình. Rafiq và Layla là cặp vợ chồng với những đứa con lần lượt là Hadia, Huda và Amar. Cuốn tiểu thuyết bắt đầu với đám cưới của Hadia tại California. Đối với Amar – người con trai duy nhất của cặp đôi – gia đình là khái niệm hết sức xa lạ. Điều này gây thắc mắc cho độc giả khi bắt đầu đọc cuốn sách.
Xuyên suốt cuốn tiểu thuyết là những dòng cảm xúc và tình huống đầy phức tạp. Sự trưởng thành của tác giả thể hiện một cách ấn tượng, mặc dù khi bắt đầu viết cuốn sách này, Fatima Farheen Mirza chỉ mới 18 tuổi. Cô chia sẻ: “Điều đầu tiên em nghĩ đến là hình ảnh một gia đình quây quần trong một đám cưới. Hiển nhiên là đám cưới của cô chị cả. Họ đang lo lắng rằng đứa con trai sẽ không kịp xuất hiện đúng giờ để chụp bức ảnh gia đình”. Ý thức và bổn phận của con cái với gia đình khiến Mirza cảm động trong quá trình viết sách. Để khám phá câu chuyện và những khó khăn trong cuộc đời họ, cô quyết định dành 10 năm để hoàn thành A Place for Us.
“Em muốn học cách viết để mô tả tính cách và tâm lý nhân vật chuẩn xác. Em không muốn một câu chuyện chỉ kể ở mức vừa đủ”. Mirza tốt nghiệp một khóa học uy tín Creative Writing của Iowa Writers’ Workshop, thuộc trường đại học Iowa, Mỹ. Ban đầu cô theo học ngành bác sỹ tại trường đại học California, Riverside. Quyết định chuyển từ ngành y sang viết lách “khiến bố em phát điên lên”. Cô vừa cười vừa nói: “Ông ấy nghĩ em thực sự điên rồi khi quyết định như vậy”.
Parker hướng sang tôi và nói: “Còn rất nhiều điều thú vị và quan trọng về cô gái này nữa”. Cô nói trong niềm tự hào: “Tôi nghĩ tiếng nói của Mirza rất mạnh mẽ. Không chỉ qua kỹ năng kể chuyện mà còn bởi những quan điểm – điều mà em ấy muốn chia sẻ thông qua việc viết tiểu thuyết”. Nữ minh tinh nhoài người về phía Mirza: “Thật thú vị khi em cho mình 10 năm để hoàn tất cuốn sách. Điều đó thể hiện cá tính khác biệt về sự hài lòng, sự cam kết và sự tò mò. Nó chứng tỏ em rất thực tế và chín chắn.”
Cuốn tiểu thuyết A Place For Us
Để có được cuốn sách, Parker và Molly Stern đã tìm đến những người đại diện văn chương ở New York và thể hiện sự nghiêm túc đối với dự án của họ. “Nơi đầu tiên chúng tôi ghé thăm là Wylie Agency – một trong những văn phòng đại diện uy tín nhất New York. Tôi thực sự cảm thấy sợ”, Parker nói. Một số người gọi người sáng lập Andrew Wylie là sát thủ Jackal. “Thật tuyệt vời làm sao khi tưởng tượng về ông. Văn phòng của ông giống với những điều mà tôi đã mong đợi. Tất cả những trải nghiệm đó thực sự rất đáng sợ”.
Rõ ràng là Wylie đã nhìn thấy sự tận tụy của Parker và gửi cho cô cuốn sách của Mirza. Parker chỉ cần đọc một phần ba cuốn sách là đã biết mình thực sự rất thích nó. “Tôi cảm thấy choáng váng và tôi nghĩ cuốn sách này vô cùng đặc biệt. Tôi cảm thấy mình có đủ can đảm để theo đuổi nó. Bằng cách nào đó mà Fatima đã cho chúng tôi cơ hội này”. Cô mỉm cười, có phần hơi rầu rĩ nói rằng cô biết “có đôi chút khó khăn nơi tác giả và nhà đại diện để hiểu những gì tôi đã cố gắng làm”. Sarah rất biết ơn về sự tin tưởng của Mirza. Cô nói có vẻ nhún nhường: “Tôi đang cố gắng ‘bắt quàng làm họ’ với cô ấy”.
Xuyên suốt cuốn tiểu thuyết là những dòng cảm xúc đầy phức tạp, cho ta thấy sự trưởng thành đầy ấn tượng, mặc dù khi Mirza bắt đầu viết cuốn sách này, cô chỉ mới 18 tuổi
Mirza cũng rất muốn được nổi tiếng. Lần đầu cô gặp Sarah Jessica Parker cách đây gần một năm. Parker gọi cho Mirza khi Mirza vừa chuyển tới New York từ California. Mirza tấp nhanh vào cửa hàng McDonald’s để nhận cuộc gọi. Kể lại cuộc nói chuyện: “Sarah rất phấn khích khi nói về cuốn sách. Phản ứng của em lúc ấy thật xấu hổ nhưng em đã thốt lên rằng: ‘Ôi trời! Em nhận ra giọng của chị’. Em thực sự rất phấn khích bởi cuộc nói chuyện. Làm việc một mình với cuốn sách trong một thời gian dài thật căng thẳng. Và rồi em có cuộc nói chuyện kỳ diệu với Sarah”.
Mặc dù lớn lên tại California, nơi cô bắt đầu cuốn sách của mình, nhưng Mirza muốn đặt giới hạn cho sự tương đồng với cuộc sống của chính mình, bởi cuốn sách có thể gây nhầm tưởng như cuốn tự truyện.
Câu chuyện mà cô muốn thể hiện là về một gia đình Hồi giáo bình thường – giống như gia đình cô. Họ luôn phải đấu tranh với những khó khăn trong cuộc sống. Hầu hết các gia đình người Hồi giáo phải đối mặt với những cuộc cãi vã, sự chia cách và chia ly. Những điều đó có thể xảy ra bất cứ lúc nào dù các thành viên trong gia đình có yêu thương nhau đến đâu.
“Cuộc tấn công đẫm máu 11/9/2001 xảy ra trong thời gian viết cuốn sách nhưng em không đề cập đến nó. Em không có ý định tránh né các vấn đề bằng cách đặt tiêu đề cho cuốn sách như: Cuộc sống một gia đình đạo Hồi sau sự kiện 11/9. Việc đó khiến em khó chịu. Có rất ít đại diện của các câu chuyện về Hồi giáo trên phương tiện truyền thông, phim ảnh, văn học, âm nhạc… Chỉ có một vài câu chuyện được khuếch đại lên. Em không muốn nói nhiều về chúng, nhưng chúng ta đều biết những câu chuyện đó là gì. Không điều gì có thể đối trọng được với nó. Chính điều này dẫn đến lòng căm thù và sự ngu dốt”, Mirza chia sẻ.
“Em không thể không nói về nó”, Parker xen vào. “Nhưng cuốn sách không thể kề vai sát cánh cùng gánh nặng đó được. Nó chỉ cố gắng tự sửa chữa mà thôi”.
Mở ra thế giới mới cho độc giả
A Place for Us không hoàn hảo. Rất ít cuốn tiểu thuyết có thể được coi là hoàn hảo, chưa nói đến các tiểu thuyết mới được ra mắt. Không có sự tranh luận về việc độc giả cần phải bước vào thế giới mà họ chưa bao giờ biết đến trước đó – mục tiêu mà cả Fatima Farheen Mirza, Sarah Jessica Parker và Hogarth đang chia sẻ. Khi hỏi cô muốn đạt được gì với SJP For Hogarth, Parker nói: “Tôi không thấy hứng thú với những suy nghĩ tốt nhưng ngắn gọn. Tôi thấy hứng thú với các nhân vật, các câu chuyện có khả năng gây ảnh hưởng mạnh mẽ toàn cầu”.
Kế hoạch của cô là xuất bản được bốn cuốn sách một năm. Cô đã lên danh sách gồm một tác giả đến từ Trinindad và một người khác từ Thổ Nhĩ Kỳ.
“Là một độc giả, tôi muốn ở một nơi nào đó. Về mặt địa lý hay cảm xúc, càng xa, tôi càng cảm thấy cuốn hút với câu chuyện và tôi càng thỏa mãn hơn với những trải nghiệm. Tôi được nhìn, được hít hà hương thơm ở những vùng đất xa lạ. Nơi đó có thể là nhà của Hadia. Ở đó có tiếng nhạc vang lên vào mỗi buổi sáng và âm thanh của những lời cầu nguyện. Lúc ấy tôi cảm nhận được như thể mình đang ở đó. Tôi có thể cảm nhận và hiểu rõ nó. Đó là những gì tôi muốn. Với cương vị của một người xuất bản, tôi được đặt những cuốn sách đó vào tay độc giả”.
Trong thời đại lạ lùng này, đó quả là mục tiêu cao quý. Và A Place for Us là một sự khởi đầu đầy tốt lành.
Trân trọng cảm ơn nhà sách albertine (www.albertine.com) đã hỗ trợ địa điểm chụp ảnh. Mèo Dominique được nhận nuôi từ The Mumane Society of New York.
Tham khảo thêm tại website www.humanesocietyny.org.
Sarah Jessica Parker
Trang Điểm: Leslie Lopez (Tracey Mattingly).
Làm tóc: Serge Normant (Statement Artists).
Làm móng: Gina Eppolito.
Fatima Farheen Mirza
Trang điểm: Kajsa Svanberg (Art Department).
Làm tóc: Daven Mayeda (Honey Artists).
Chuyển ngữ: Yến Nhi.
Tạp chí Harper’s Bazaar Việt Nam số tháng 9/2018