Ghi dấu ấn mạnh mẽ tại Shark Tank Vietnam mùa 4, Tôn Nữ Xuân Quyên đã thuyết phục thành công Shark Nguyễn Thanh Việt đầu tư cổ phần. Từ đó, BLUSAIGON sau này được biết tới là BLUS do Xuân Quyên sáng lập nhanh chóng trở nên nổi tiếng, được nhiều người biết đến với sản phẩm chủ lực là bút khảm ngọc trai cao cấp, mang đậm dấu ấn thủ công và văn hóa Việt. Nhờ cú hích này, doanh thu của công ty đã tăng gấp 13 lần, kéo theo giá trị thương hiệu cũng tăng trưởng mạnh mẽ.
Vậy nữ doanh nhân nhỏ bé này là ai? Điều gì giúp cô gọi được vốn trong Shark Tank Vietnam, nơi vẫn được xem là thử thách của rất nhiều CEO dù đã có thâm niên?
Kế thừa và phát huy di sản của gia đình
Vào một ngày tháng Tư, Tôn Nữ Xuân Quyên hẹn Harper’s Bazaar ngay tại showroom của BLUS, tọa lạc tại số 129E Nguyễn Đình Chính, Quận Phú Nhuận, TP. HCM. Đây không chỉ là trung tâm sáng tạo của thương hiệu mà còn là đại bản doanh của gia đình “Vua nút áo” Tôn Thạnh Nghĩa, cha ruột của Xuân Quyên.
Với mái tóc dài, gương mặt rạng rỡ và nụ cười luôn thường trực, Quyên đón tôi bằng một tinh thần cởi mở và tràn đầy năng lượng. Cô bắt đầu câu chuyện bằng cách giải mã cái tên BLUS: chữ B là Brilliant, L là Legacy, U là Unity, còn S trong Shape of Vietnam – hình hài đất nước. Ẩn sau cái tên là cả một khát vọng đưa bản sắc Việt vươn ra thế giới qua từng sản phẩm thủ công tinh xảo.
Là con gái của ông Tôn Thạnh Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty Nút áo Tôn Văn, Xuân Quyên không chỉ thừa hưởng nền tảng từ gia đình có truyền thống kinh doanh lâu đời, mà còn mạnh mẽ vẽ nên con đường riêng. Với BLUS, cô không đơn thuần nối tiếp di sản, mà đang kiến tạo một thương hiệu đậm chất Việt, từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
Xuân Quyên tốt nghiệp hạng ưu ngành Tài chính và Bất động sản tại Đại học Brigham Young danh tiếng thuộc bang Utah, Mỹ. Sau khi hoàn thành chương trình học, cô quyết định trở về Việt Nam để bắt đầu sự nghiệp.
Ban đầu, Xuân Quyên lựa chọn khởi nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm với thương hiệu cơm kẹp Việt Nam. Dù đã nỗ lực và đầu tư nhiều tâm huyết, dự án này không đạt được thành công như mong đợi. Sau bảy năm hoạt động, cô quyết định bán lại dự án với giá thấp hơn nhiều so với vốn đầu tư ban đầu.
Thất bại này đã giúp cô nhận ra rằng bằng cấp không đủ để đảm bảo thành công trong kinh doanh. Kinh nghiệm thực tiễn và sự hiểu biết sâu sắc về thị trường mới là yếu tố quyết định.
Xuân Quyên chia sẻ:
“Kiếm tiền thì khó, mất tiền lại dễ vô cùng. Giai đoạn khởi nghiệp cũng là lúc tôi lập gia đình, mang thai rồi sinh con, có thể nói đầy thử thách. Tôi buộc phải đóng cửa ba mặt bằng, ngày nào cũng nhận hàng chục cuộc gọi từ chủ nợ. Họ đến ngồi đối diện, còn tôi thì phải kiên trì thương lượng từng khoản: trả bao nhiêu, khi nào trả, khả năng đến đâu. Cuối cùng, tôi trả xong nợ, bán công ty, mở công ty mới và mọi thứ bắt đầu khởi sắc.
Trước kia, tôi bán cơm kẹp. Dù nâng chất lượng, cải tiến mẫu mã, giá bán cũng chỉ vài chục ngàn, không thể vượt khỏi khung giá thị trường. Còn khi chuyển sang làm bút viết, mọi thứ thay đổi. Càng đẹp, giá trị càng cao. Bút không chỉ là sản phẩm, mà còn là văn hóa, câu chuyện, truyền thống được giữ gìn và lan tỏa”.
Đó là lý do sau những trải nghiệm không thành công, Xuân Quyên nhận ra giá trị của nghề truyền thống gia đình và quyết định quay về với lĩnh vực khảm trai.
Những cây bút khắc họa nên diện mạo của dân tộc
Ngược dòng ký ức trở về năm 1997, giữa căn gác xép nhỏ nép mình trong một con hẻm ở Phú Nhuận, Sài Gòn, người kỹ sư thủy lợi Tôn Thạnh Nghĩa cùng sáu người thợ cần mẫn bắt đầu miệt mài mài giũa từng lớp vỏ sò, vỏ ốc. Họ lặng lẽ đặt những viên gạch đầu tiên cho hành trình hiện thực hóa niềm đam mê thuở bé: tạo nên giá trị từ vẻ đẹp nguyên bản của thiên nhiên.
Hơn một thập kỷ sau đó, ông không chỉ là người thợ khảm trai tài hoa, mà còn là người đồng hành bền bỉ cùng các bác sĩ Nhật Bản, mang lại nụ cười trọn vẹn cho hàng ngàn trẻ em Việt qua những ca phẫu thuật miễn phí chữa sứt môi, hở hàm ếch. Từ người kỹ sư bước ra từ giảng đường, ông trở thành người cha mẫu mực, người thợ tiên phong và là “nhà vô địch” trong thế giới nút áo thủ công – một danh xưng xứng đáng cho sự tận tụy và bền chí.
Cùng với con gái Tôn Nữ Xuân Quyên, người thừa kế tinh thần sáng tạo và khát vọng phụng sự văn hóa dân tộc, ông vẫn nuôi giấc mơ tạo ra một món quà kỷ niệm mang giá trị tinh thần vượt thời gian.
Xuân Quyên chia sẻ:
“Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh, càng trưởng thành, tôi càng thấm thía câu nói này. Dù không cố tình, tôi vẫn mang trong mình những nét tính cách rõ ràng của cha mẹ: từ sự rành mạch, nghiêm khắc của mẹ đến sự mềm mỏng, dung hòa từ cha.
Nhưng có lẽ điều lớn nhất tôi được thừa hưởng chính là tinh thần khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng. Ngày ấy, cha mẹ vay hai cây vàng, một cây bán đi mua đàn piano cho tôi, cây còn lại làm vốn mở xưởng. Tôi chứng kiến cả hành trình đó từ tiếng máy may, từ mùi vỏ ngọc trai cháy khét. Tất cả in sâu vào ký ức. Vài năm sau, xưởng mở rộng, rồi thành nhà máy. Từ sáu người lên cả trăm người, đó là giấc mơ được gầy dựng bằng máu, mồ hôi và niềm tin.
Vậy nên với tôi, khởi nghiệp rồi thất bại, rồi lại bắt đầu lại là chuyện bình thường. Có những lúc trắng tay, cạn sức, nhưng tôi luôn tự nhủ: mình đã từng chứng kiến mọi thứ từ con số không và cũng từ đó mà đi lên. Càng vào đường cùng, chúng ta càng phát hiện mình mạnh hơn tưởng tượng”.
Và rồi năm 2019, giấc mơ ấy thành hình trong dáng vẻ thanh lịch của những chiếc bút ngọc trai độc bản mang tên BLUS, kết tinh của sự lao động miệt mài, đôi bàn tay tài hoa và tình thân bền chặt của gia đình “trùm sò”. Cô tiếp chuyện:
“Tôi không hẳn sinh ra đã ở vạch đích, mà cứ cho là vậy thì tôi nghĩ sẽ luôn có những vạch đích kế tiếp. Nếu bạn ở sẵn vạch số 10, hãy cố lên vạch số 20. Chứ nếu sau một cuộc đời, bạn từ số 10 trở về số 5 thì còn thua người đi từ số 1 lên số 3. Chính vì vậy, điều quý giá nhất ở con người mà càng sống lâu càng thấy là thời gian.
Với thời gian thì ai cũng vậy, rất công bằng. Những người “sinh ở vạch đích” tức là được cho nhiều thời gian hơn so với người khác, thay vì mất thời gian loay hoay tìm phương hướng thì họ có nhiều lựa chọn. Thế nhưng nếu không biết cách sử dụng thì cũng có thể bại cuộc”.
Từ giấc mơ mang đậm dấu ấn cha truyền con nối ấy, những chiếc bút ngọc trai thủ công dần thành hình. Từng cây bút là kết quả của sự hòa quyện tinh tế giữa nghệ thuật khảm trai truyền thống Việt Nam và hơi thở thiết kế đương đại. Chúng không chỉ là công cụ viết lách, mà còn là bản tuyên ngôn về văn hóa, tinh thần và sự bền vững.
Để tạo nên chất liệu cho những kiệt tác ấy, Tôn Nữ Xuân Quyên đã không ngừng tìm tòi, nghiên cứu và thử nghiệm với các vật liệu quý hiếm, thân thiện với môi trường. Cô kỳ công tuyển chọn khắp nơi trên thế giới: từ ngọc trai đen, ngọc trai trắng/vàng vùng biển Bắc Úc, bào ngư New Zealand đến ngọc trai hồng từ lòng sông Mississippi hay ốc Trochus nơi đại dương Ấn Độ – Thái Bình Dương xanh thẳm. Tất cả những chất liệu quý giá ấy được mang về Việt Nam, qua bàn tay của nghệ nhân lành nghề, những người thợ không chỉ giỏi kỹ thuật, mà còn có đôi mắt của nghệ sĩ.
Mỗi mảnh vỏ trai, vỏ ốc đều được chắt lọc cẩn trọng: chỉ những phần đạt đến độ dày lý tưởng, màu sắc tinh khiết và đường vân hoàn hảo mới được giữ lại để đưa vào chế tác. Với những phiên bản giới hạn, mỗi cây bút có thể cần đến 144 giờ làm việc thủ công, một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn tuyệt đối và tình yêu sâu sắc dành cho nghề.
Mỗi chiếc bút khảm trai hay sơn mài của BLUS không đơn thuần chỉ là vật dụng viết lách, mà là một tác phẩm nghệ thuật mang trong mình linh hồn Việt Nam – nơi hội tụ giữa di sản văn hóa, tinh thần thủ công và khát vọng vươn xa. Những cái tên như Tả Thanh Thiên – Thủy, Tả Thanh Thiên – Sơn không chỉ gợi lên hình ảnh của trời, núi, nước mà còn là những lát cắt giàu chất sử thi, khắc họa chiều sâu lịch sử, địa lý và văn hóa của dân tộc. Mỗi chiếc bút là một câu chuyện được kể bằng vật liệu quý, bằng những đường khảm sắc sảo, bằng tinh thần dân tộc lặng lẽ nhưng kiêu hãnh.
Để tạo nên một chiếc bút hoàn chỉnh, không chỉ cần đến tay nghề tinh xảo, mà còn cần cả sự kiên nhẫn, sự tôn trọng vật liệu – vốn mong manh và quý giá như vỏ ốc, vỏ trai. Dưới bàn tay tài hoa của những người thợ lành nghề, từng lớp khảm trai được cẩn trọng ghép lại bằng quy trình thủ công công phu và tỉ mỉ, như thể thổi hồn vào chất liệu thiên nhiên để tạo nên kiệt tác sống động.
Xuân Quyên luôn chú trọng đến việc kết hợp giữa nghệ thuật thủ công truyền thống và công nghệ hiện đại trong quá trình sản xuất. Cô tin rằng, mỹ nghệ Việt Nam muốn phát triển bền vững cần phải song hành với tính hiện đại và công nghệ, thay vì chỉ dựa vào phương pháp thủ công truyền thống. Đây cũng chính là triết lý hoạt động của BLUS, hướng đến việc tạo ra những sản phẩm vừa mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, vừa đáp ứng được nhu cầu và tiêu chuẩn quốc tế.
Bút khảm ngọc trai BLUS là biểu tượng của sự sang trọng và đẳng cấp, lời tuyên ngôn lặng lẽ nhưng đầy khí chất về vẻ đẹp thủ công Việt. Với khát vọng không ngừng, Tôn Nữ Xuân Quyên mong muốn đưa BLUS vươn xa, để thương hiệu này trở thành “Montblanc của Việt Nam” – nơi mỗi nét chữ không chỉ mang theo dấu ấn cá nhân, mà còn là nhịp đập văn hóa.
Ngoài thời gian dành cho gia đình và điều hành BLUS, Tôn Nữ Xuân Quyên còn là giảng viên và người viết sách. Những lúc rảnh, cô lên lớp, chia sẻ kinh nghiệm hoặc ngồi viết, như cách cô thầm lặng lan tỏa giá trị sống. Cuốn sách Chinh phục “cá mập” do chính cô viết sau khi tham gia Shark Tank được giới trẻ săn đón nồng nhiệt, không chỉ vì nội dung gần gũi, thực tế, mà còn bởi tinh thần truyền cảm hứng rất “Xuân Quyên” – nữ doanh nhân sinh năm 1989 mạnh mẽ nhưng đầy dịu dàng, lý trí nhưng không thiếu yêu thương.
Chia sẻ giá trị không chỉ qua sản phẩm mà qua từng bài giảng, trang viết, chính là lý tưởng sống của nữ doanh nhân luôn tin vào sức mạnh của sự tử tế và lan tỏa.
CÁC NỮ DOANH NHÂN TRẺ:
CON ĐƯỜNG CỦA TRACY TRÂM NGUYỄN TỪ NGƯỜI MẪU THÀNH DOANH NHÂN VÀ NHÀ THIẾT KẾ THỜI TRANG
ANGEL PHẠM: HÀNH TRÌNH THEO ĐUỔI ÁNH SÁNG KIM CƯƠNG
Harper’s Bazaar Vietnam
