Hạt mắc khén, linh hồn ẩm thực Tây Bắc

Hạt mắc khén thường dùng làm gia vị để tẩm ướp. Ảnh: Shutterstock

Đã đi Tây Bắc là được nếm thử các món ăn nấu với hạt mắc khén. Bạn đã bao giờ dành thời gian tìm hiểu thật cụ thể về loại gia vị này chưa?

Hạt mắc khén có mùi thơm nồng nàn giống hạt tiêu, khi ăn cho cảm giác hơi tê đầu lưỡi. Cây mắc khén cao và ra hoa thành chùm. Vào tháng 11 hằng năm, hoa bắt đầu đậu thành quả chín. Đây cũng là thời điểm để thu hoạch. Quả mắc khén lúc tươi thường có màu xanh lá. Mắc khén dùng khi còn tươi là ngon nhất. Tuy nhiên, vì nhu cầu sử dụng quanh năm mà quả chỉ có thể bảo quản trong một thời gian ngắn, nên người ta phơi khô mắc khén để cất trữ lâu dài.

Cách sử dụng

Hạt mắc khén có vị gần giống với tiêu đen. Ảnh: Sưu tầm

Người dân tộc ở vùng Tây Bắc sử dụng hạt mắc khén trong hầu hết các món thịt nướng, chiên, xào. Nó cũng chính là gia vị giúp làm nên tên tuổi cho những đặc sản nổi tiếng như thịt trâu gác bếp, bò gác bếp, chẩm chéo…

Hạt mắc khén thông dụng bán trên thị trường đều đã phơi hoặc sấy khô. Khi dùng, lấy lượng vừa ăn rồi rang cho thơm khoảng 30 phút. Sau đó, bạn để nguội rồi đem giã nhỏ hoặc xay thành bột là có thể sử dụng.

Cách dùng mắc khén giống như hạt tiêu, chỉ cần ướp với thịt từ 30 phút đến 1 giờ trước khi chế biến.

Thành phần chính của chẩm chéo là mắc khén

Ảnh: Sưu tầm

Những năm gần đây, chẩm chéo đã xuất hiện trong mâm cơm của người Việt. Nó không còn là món chấm độc quyền của người Tây Bắc. Có nhiều công thức khác nhau để làm ra gia vị chấm này. Nhìn chung, thành phần cơ bản của chẩm chéo gồm muối, ớt, hạt mắc khén, tỏi, bột ngọt, sả cùng các loại rau rừng giã nhuyễn. Chẩm chéo mang đậm mùi thơm của các loại lá, vị cay của ớt và thơm nồng của hạt mắc khén, dùng chấm rau, xôi, rau sống, thịt nướng, thịt khô hoặc trái cây…