Hãnh diện khác với hãnh tiến, kiêu ngạo như thế nào?

Năm 2000, siêu mẫu, nữ diễn viên Laetitia Casta được chọn làm hình mẫu để tạc tượng nàng Marianne, một huyền thoại anh hùng của nước Pháp. Marianne 

Hãnh diện: Hình ảnh của sự tự tin

Tổng giám đốc bệnh viện FV trong bức thư tình lý giải “Vì sao anh yêu em?” gửi người phụ nữ của mình là nữ doanh nhân Nguyễn Lệ Thu, ngoài những lý do “yêu em” vì “đôi mắt đẹp, nụ cười quyến rũ…”, còn có một điều : “yêu dáng ngẩng cao đầu”.

Có thể thấy hình ảnh người phụ nữ kiêu hãnh tự hào về sự đóng góp hữu ích cho xã hội được biểu hiện sinh động ở tư thế thẳng người ngẩng đầu với ánh mắt tự tin nơi các bức tượng hay tranh họa về nàng Marianne, biểu tượng cho “tự do” và “lẽ phải” của nước Pháp.

Thủ pháp sáng tạo thần thái của một nữ lưu bằng nhân trắc học mà các họa sỹ hay nhà điêu khắc sử dụng như thế là có lý do. Theo nghiên cứu của nhà tâm lý học Suzanne Oosterwijk đăng trong tập san European Journal of Social Psychology, lòng tự hào vì sự thăng tiến có những tác động khiến tư thế một người tăng thêm một chút về chiều cao, với biểu hiện đầu và gương mặt rướn lên theo khuôn mình vươn thẳng.

Cách đứng thẳng lưng biểu hiện sự tự tin, hãnh diện. Ảnh: Instagram @_lethanhoa_

Hãnh tiến, sự kiêu ngạo hợm hĩnh

Giáo sư Terese Amabile (Đại học Harvard) cho rằng, hãnh diện với những cảm hứng giúp thăng tiến, con người trở nên năng động, vui vẻ và làm việc hiệu quả hơn. Tuy nhiên, nếu dùng sai chính thứ vũ khí ấy, người ta sẽ ích kỷ, háo danh, hời hợt, trở thành những kẻ hãnh tiến.

Nếu như những người có tinh thần cầu tiến, phấn đấu vươn lên, ngoài phát triển bản thân, họ đem lại lợi ích xã hội thì ngược lại, những kẻ hãnh tiến chỉ nghĩ và thực hành giải pháp cho riêng mình, bất kể lợi ích cộng đồng.

Thế nên, trong nhiều trường hợp, nhan sắc không đủ làm nên thần thái của sự ngẩng cao đầu tự tin. Giữa đám đông, người ta vẫn có thể dễ nhận ra sự khác nhau của một cô gái đẹp hãnh tiến với các phụ nữ thăng tiến đầy nội lực. Thật khác xa bởi cái hất mặt câng câng trịch thượng của cô gái hãnh tiến, đôi mắt cao ngạo không nhìn ai, hoặc có nhìn cũng chỉ để tìm xem có ai nhìn mình với ánh mắt thán phục, ngưỡng mộ không!

“Thói hợm hĩnh có thể hiển hiện trong mọi thứ của con người hãnh tiến, từ cử chỉ, giọng điệu gay gắt, ánh mắt lườm lườm và vẻ mặt đanh lạnh u ám”

– Coco Chanel –

Cám dỗ của sự hãnh tiến

Có sự khác biệt rất rõ giữa một người phụ nữ kiêu hãnh và hãnh tiến. Từ dáng đứng ngồi, ngó nhìn… Ảnh: Instagram @_lethanhoa_

Trong khi thăng tiến với niềm kiêu hãnh thành đạt là một nghệ thuật sống thì hãnh tiến là một cám dỗ, dễ hy sinh nhân cách, giảm trách nhiệm cộng đồng và có nguy cơ dẫn đến những xung khắc. Ranh giới ngăn cách rất mong manh khi người ta vận dụng lòng kiêu hãnh, sự hãnh diện theo hướng tích cực hay nương theo nó để sa vào đáy tiêu cực.

Theo tự điển định nghĩa: “Người hãnh tiến là hạng kém tài năng, chỉ dựa vào may mắn mà cố ngoi lên để đạt danh vị cao, không tương xứng khả năng của chính mình”.

Từ khi thế giới mạng phát triển, ngày càng “lộ” ra những mẫu người hãnh tiến. Những vụ lùm xùm đạo thơ, đạo nhạc, đạo thời trang… lẩn khuất bóng dáng của thói xấu háo danh vô thực. Xem cách phụ nữ tiêu xài hiện nay cũng thấy ngay virus hãnh tiến đang hoành hành. Một so sánh nho nhỏ: trong khi giới nữ văn phòng của Nhật không tiếc tiền tiêu xài hàng hiệu để tự xác định mình là thành phần thăng tiến trong xã hội thì nhiều bộ phận phụ nữ Trung Quốc lại “đốt tiền” vào hàng đẳng cấp chỉ để thỏa mãn cái danh hão, muốn nổi trội trong đám đông.

Niềm kiêu hãnh đích thực của những nữ doanh nhân

Phụ nữ thăng tiến lúc nào cũng tìm cách nâng cao năng lực chuyên môn để có thực tài, không dựa vào những may mắn nhất thời mà phất. Họ nhạy bén nắm bắt thời cơ để hành động chứ không “ngồi chờ sung rụng” rồi tự mãn với thứ gọi là “trời cho”.

Tổng giám đốc New Toyo Việt Nam Nhan Húc Quân cho rằng con đường lập nghiệp của phụ nữ không hề đơn giản. Chị đã tâm niệm ngã từ đâu thì phải đứng lên từ đấy.

Tự sự trong cuốn Phép màu để trở thành chính mình, nữ doanh nhân Nhan Húc Quân cho thấy một tâm thế ngẩng cao đầu: “Đừng bao giờ than thân trách phận – Sống trọn vẹn và tỏa sáng với niềm tin – Thế giới tốt đẹp hơn vì có bạn”.

Thực tế ngày càng nhiều phụ nữ biết tận dụng những lợi thế chung của con người hiện đại như trí tuệ, tính cách lẫn lợi thế riêng như sắc đẹp, nữ tính… để thăng tiến thành đạt.

Trong “100 nhân vật quyền lực nhất thế giới 2020” của Forbes, phụ nữ chiếm 5 suất. Và hiện diện trong giải Nobel năm nay, giới nữ cũng có 4 gương mặt. Những mẫu phụ nữ thăng tiến ấy luôn tích tụ năng lượng, sẵn sàng dấn thân cho những hoài bão lớn. Trong dáng ngẩng cao đầu, họ mang niềm kiêu hãnh đích thực.

“Sự kiêu ngạo khiến các quyết định dễ dàng trở nên khó khăn. Thái độ nhún nhường làm cho các quyết định khó khăn thành dễ dàng”

– Stella Payton –

>>> Xem thêm: GIÀU TRONG CỐT CÁCH: SỰ SANG TRỌNG ĐẾN TỪ HỌC THỨC

Bài: Trần Trung
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam