Tôi nhận được thiệp mời dự triển lãm tranh đầu tiên tại Việt Nam của họa sỹ Đặng Dương Bằng. Trước tiên, tôi làm một việc mà ai cũng làm: tìm hiểu về ông trên Google. Một trong những tiêu đề thú vị nhất đến từ một trang tin chuyên ngành về công nghệ của Đan Mạch: “Đặng Dương Bằng: nhà nghiên cứu ban ngày, nghệ sỹ về đêm”.
Có hai luồng thông tin về ông. Một là hàng trăm những nghiên cứu về vi sinh học, DNA trong thực phẩm. Còn lại là những bài bình luận về tranh của ông. Không thiếu tin tức về các buổi triển lãm cá nhân tại nhiều phòng tranh châu Âu.
Đặng Dương Bằng trong không gian sáng tạo và trưng bày tranh của mình
Khối lượng công việc của người đàn ông với vóc người nhỏ bé và đôi mắt đầy biểu cảm này dễ khiến ta cảm thấy bị choáng ngợp. Hơn 3.000 bức tranh của ông đã được bán ra. Rất nhiều trong số đó nằm trong sưu tập của những người nổi tiếng. Có thể kể tên họ: Elton John, Steve Jobs, và nhiều người khác. Ông có hơn 60 nghiên cứu về vi sinh học đã được công bố bởi Đại học công nghệ Đan Mạch. Và hai bằng sáng chế.
Vẻ đẹp xuất chúng từ những điều bình dị
Tôi sẽ không nói nhiều về những nghiên cứu khoa học của Giáo sư Đặng. Những ngôn từ chuyên môn vượt ngoài tầm hiểu biết của tôi. Nhưng tôi hiểu ông đã dành cả cuộc đời mình để nghiên cứu và tìm hiểu cái đẹp. Cả trong khoa học lẫn nghệ thuật. Điều đó đến từ cái cách mà ông luôn quan tâm và trân trọng từng chi tiết, dù nhỏ nhất, trong cuộc sống. Một điệu dương cầm vu vơ từ nhà hàng xóm. Một tia sáng chiếu xiên qua ô cửa sổ. Chúng đủ khiến tâm hồn ông rung động.
Hoa sen là một trong những chủ đề thường thấy trong tranh Đặng Dương Bằng
Những nét đẹp bình dị được ông đưa vào tranh với bố cục rõ ràng, cùng vẻ đẹp trong sáng. Đặng Dương Bằng thích vẽ về Hà Nội, hoa, phụ nữ và mèo. Ông cũng sử dụng nhiều chất liệu khác nhau như sơn dầu, mực Tàu, sơn mài, gỗ, toan, giấy và các loại giấy tái chế từ báo, bưu thiếp… Tùy từng thời kỳ, tranh của ông mang phong cách và ảnh hưởng khác nhau. Nhưng xuyên suốt các tác phẩm của ông là sự nhẹ nhàng và nguồn năng lượng trong trẻo.
Chặng đường tạo nên người nghệ sỹ
Ông xuất thân từ một gia đình trung lưu tại Hà Nội. Đặng Dương Bằng học vẽ từ năm 6 tuổi với chú ruột – họa sỹ Nguyễn Tiến Chung. Màu sắc và âm nhạc cuốn hút ông từ nhỏ. Nhưng mẹ không cho phép ông cho phép theo đuổi nghệ thuật. Từ khi sinh ông ra đời, bà luôn tin ông sẽ trở thành một người xuất chúng. Vì thế, bà muốn ông theo đuổi học vấn để giúp đời.
Chiều lòng mẹ, ông trở thành một nghiên cứu sinh khoa học. Đây cũng chính là con đường đã đưa ông đến Đan Mạch. Từ đó, ông xây dựng sự nghiệp của một nhà khoa học và nghệ sỹ. Những năm đầu ở xứ người, ông đã phải làm đủ mọi công việc để trang trải cuộc sống và kiếm tiền gửi về nước. Nhưng cũng chính trong giai đoạn khó khăn này, Đặng Dương Bằng nhận được nhiều giúp đỡ vô điều kiện từ những người bản xứ.
Một bức tranh được vẽ trên giấy báo vò nhàu của Đặng Dương Bằng
Người ảnh hưởng nhiều nhất trong cuộc đời của ông có lẽ chính là mẹ. Đặng Dương Bằng thường xuyên nhắc đến mẹ trong suốt buổi nói chuyện. Đôi lần, ông không cầm được nước mắt. Mẹ trong ký ức của ông là người đàn bà rất mực nhân từ. Trong suốt những năm khó khăn thời chiến, bà không quản vất vả để giúp đỡ nhiều mảnh đời khốn khó hơn mình. Niềm mong mỏi lớn nhất trong đời của bà là thấy Đặng Dương Bằng thành đạt. Tiếc thay, bà qua đời trước khi ông nhận bằng giáo sư ở trời Âu.
Hành trình vô tận tìm vẻ đẹp trong cuộc sống
Trong suốt thời gian học tập và làm việc, cây cọ vẽ và những màu sắc chính là người bạn thân thiết của ông. Đây là cách để ông tự cân bằng bản thân. Ông vẽ trên mọi chất liệu. Đặc biệt nhất là những bức tranh được vẽ trên các tờ nhật báo vò nhàu. Chúng mang đến hiệu ứng gần như 3D rất lạ và rất được săn đón.
“Tôi không phải lúc nào cũng may mắn và thành đạt như bạn thấy ngày hôm nay. Cuộc sống tôi của tôi cũng từng có những khi chạm đến đáy. Nhưng vẻ đẹp và những điều kỳ diệu từ cuộc sống này nhắc tôi không được bỏ cuộc.”
Cuộc sống của những số phận tha hương thường lắm cô đơn. Những ngày làm việc mệt nhoài ở phòng lab rồi trở về nhà một mình. Đặng Dương Bằng không khỏi chạnh lòng. Những lần như vậy, chỉ cần những đứa trẻ hàng xóm tươi cười đến chào, ông lại thấy cuộc đời đẹp lạ. “Có lẽ tôi không có một gia đình truyền thống và những đứa con. Nhưng chính vì thế mà tôi đã nhận được cho mình một thứ vĩ đại hơn rất nhiều: đó là sự thấu triệt của tình yêu và vẻ đẹp từ cuộc sống. Từ những điều nhỏ bé mà mắt thường không thể thấy được như các vi sinh có ích. Hay những điều to lớn mà ta chỉ có thể mường tượng. Như nỗi nhớ và tình yêu quê hương xứ sở.”
>>>Xem thêm: Trở về bến mơ với hoạ sỹ Đặng Dương Bằng
Ở độ tuổi đã gần thất thập với sự nghiệp viên mãn. Tâm tưởng Đặng Dương Bằng dường như càng trở nên trong sáng hơn. Qua những thăng trầm trong cuộc sống, điều lớn nhất mà ông học được là cách nắm bắt được những ý nghĩ tiêu cực của mình và chuyển hóa chúng. “Cuộc sống đẹp nhất là khi bạn có thể thưởng thức vạn vật với nội tâm trong sáng. Đây luôn là điều tôi tự tâm niệm”. Đó cũng là thông điệp mà ta có thể dễ dàng thấy được qua đường nét và màu sắc rất riêng trong những bức tranh của Đặng Dương Bằng.
Bài: Lynn Nguyễn
Ảnh: Bax Lindhardt www.baxlindhardt.dk
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
