G-Dragon, biểu tượng thời trang châu Á có ảnh hưởng toàn cầu.
“Blue jeans, white shirt
Walked into the room, you know you made my eyes burn.
It was like James Dean for sure…”
~Lược dịch: Quần jeans xanh, áo sơ-mi trắng. Anh bước vào căn phòng và em chẳng thể rời mắt. Nhìn anh đẹp như James Dean vậy, em chắc chắn~
Đây là những ca từ trong ca khúc Blue Jeans (2011) của Lana Del Rey. Chỉ vài dòng mô tả phong cách ăn vận, cô đã khái quát cả một biểu tượng thời trang và hình mẫu nam giới. Đáng nói hơn, tài tử James Dean đã tạ thế từ hơn nửa thế kỷ trước, nhưng phong cách thời trang của ông vẫn sống mãi đến ngày hôm nay. Đó là minh chứng tiêu biểu nhất cho một biểu tượng thời trang.
Tài tử James Dean với chiếc quần jeans xanh, áo trắng và áo khoác bomber đã trở thành tượng đài.
Biểu tượng thời trang là gì?
Fashion icon là… biểu tượng thời trang, theo nghĩa sát sao nhất.
Trong thế giới mốt, xu hướng đôi khi thay đổi nhanh đến mức, trào lưu hôm nay có thể trở nên lỗi thời chỉ sau vài tuần. Thế nhưng, vẫn có những cá nhân mà hình ảnh của họ vượt khỏi vòng xoáy thời gian, trở thành chuẩn mực phong cách và dấu ấn văn hóa. Khi ấy, họ được gọi là biểu tượng.
Thời trang luôn cần những gương mặt dẫn đường, những người không chỉ mặc đẹp mà còn dám định nghĩa lại khái niệm cái đẹp. Tượng đài thời trang không đơn thuần là người ăn vận đẹp hay hợp mốt. Họ là người tạo ra mốt, hoặc biến một xu hướng thành dấu ấn không thể tách rời với chính mình.
Đó có thể là diễn viên, ca sĩ, nhà hoạt động xã hội, vận động viên hay bất kỳ ai có khả năng dùng thời trang như ngôn ngữ biểu đạt cá tính. Họ không phải lúc nào cũng chủ động tạo ra tầm ảnh hưởng ấy. Đôi khi, chính thời đại và bối cảnh xã hội đã “chọn” họ. Nhưng dù là lựa chọn có ý thức hay vô tình, một khi hình ảnh ấy được công chúng tiếp nhận và nhắc lại, nó đã vượt khỏi phạm vi cá nhân để trở thành một phần của lịch sử thời trang.
Biểu tượng thời trang, siêu sao Rihanna trong chiến dịch quảng bá túi xách Louis Vuitton Speedy Xuân Hè 2024.
Có bốn yếu tố cốt lõi hình thành nên một biểu tượng thời trang
Thứ nhất, họ mang bản sắc rõ ràng, phong cách phản ánh cá tính và khó nhầm lẫn với bất kỳ ai.
Thứ hai, họ gắn liền với tinh thần của một thời kỳ hoặc nhóm cộng đồng, tạo nên ảnh hưởng văn hóa.
Thứ ba là khả năng tái tạo hình ảnh, biến đổi theo thời gian nhưng vẫn giữ được “DNA” phong cách.
Cuối cùng là sức lan tỏa, hình ảnh của họ không chỉ tồn tại trong giới mộ điệu, mà còn trở thành cảm hứng cho đại chúng.
Những tượng đài thời trang đầu tiên
Biểu tượng thời trang có lịch sử khá lâu đời chứ không chỉ mới xuất hiện trong thế kỷ 20. Khái niệm này thực ra đã tồn tại vào khoảng thế kỷ 18, dưới triều đại phong kiến châu Âu. Khi ấy, các biểu tượng thời trang thường là tầng lớp tinh hoa như hoàng gia, quý tộc cùng vợ và nhân tình của họ.
Hoàng hậu Marie Antoinette (1755–1793), với gần hai thập kỷ trị vì, chính là biểu tượng thời trang cho cả châu Âu đương thời. Bà với kiểu tóc bới đính lông vũ hoành tráng cao cả mét đã khởi đầu trào lưu tóc “vĩ đại” của cả cựu lục địa.
Hoàng hậu nước Pháp Marie Antoinette, một trong những “IT Girl” đời đầu của châu Âu và thế giới.
Hoàng hậu Joséphine, người vợ đầu của Napoleon I chính là “mẹ đẻ” của kiểu đầm Empire Line. Thiết kế với đường eo đặt rất cao, thường nằm ngay dưới chân ngực, thân váy thả dài và suông xuống dưới từng là trang phục dành cho nữ quý tộc châu Âu. Sẽ không ngoa khi nói rằng đây chính là hai tên tuổi “hot girl”, “IT Girl”, biểu tượng mốt đầu tiên của thế giới thời trang vì khả năng khởi tạo và dẫn dắt xu hướng của cả một lục địa.
Biểu tượng thời trang cận đại trong thế kỷ 20
Bước vào thế kỷ 20, điện ảnh, truyền hình và báo chí bước vào giai đoạn hoàng kim đã là tiền đề làm nên nhiều biểu tượng mốt. Giai đoạn này, điện ảnh là chiếc gương phản chiếu lý tưởng thẩm mỹ của xã hội.
Đại minh tinh, huyền thoại Marlene Dietrich, năm 1932. Bà nổi tiếng với phong cách menswear bao gồm quần tây, mũ và complet. Dietrich biến các trang phục nam giới thành thời trang dành cho phụ nữ sau khi chiếc mũ đội đầu điển hình của nam giới luôn xuất hiện cùng bà.
James Dean với chiếc áo phông trắng, quần jeans xanh và áo khoác bomber đã biến vẻ đẹp tối giản thành biểu tượng nổi loạn của tuổi trẻ hậu chiến. Audrey Hepburn với chiếc váy đen Givenchy trong Breakfast at Tiffany’s không chỉ tạo nên hình mẫu thanh lịch kinh điển, mà còn khiến LBD (little black dress) trở thành thiết kế bất hủ. Jacqueline Kennedy Onassis với bộ suit Chanel hồng trở thành biểu tượng của quyền lực, địa vị và sự sang trọng của phụ nữ Mỹ thập niên 1960. Trong khi đó, Twiggy – nàng mẫu với đôi mắt to và mái tóc pixie, đã định nghĩa vẻ đẹp và phong cách của Swinging Sixties.
Audrey Hepburn với đầm Givenchy và trang sức Tiffany & Co. đã trở thành biểu tượng vượt thời đại.
Bước sang thập niên 1970–1980, thế giới chứng kiến sự nổi loạn và phá vỡ giới hạn. David Bowie với nhân dạng Ziggy Stardust đã biến thời trang thành một phần không thể tách rời của nghệ thuật biểu diễn, mở đường cho phong cách phi giới tính. Madonna thì kết hợp corset Jean Paul Gaultier với trang sức Thánh giá, đưa tôn giáo, gợi cảm và văn hóa đại chúng vào cùng một bản tuyên ngôn khiêu khích.
Madonna và chiếc áo corset hình chóp nón của Jean Paul Gaultier, một trong những khoảnh khắc định hình thời trang thập niên 1980.
Các biểu tượng thời trang, lúc này là tổng hòa của bản sắc cá nhân và thời đại. Họ định hình xu hướng không chỉ bằng những gì mình mặc, mà bằng cách họ sống, sáng tạo và kết nối với công chúng. Thời trang không chỉ phản ánh gu thẩm mỹ mà còn trở thành công cụ thể hiện cá tính, quan điểm xã hội, chính trị.
Những tượng đài thời trang thế hệ Web3
Ở thế kỷ 20, tượng đài thời trang định hình qua điện ảnh, âm nhạc và truyền hình, thì trong thế kỷ 21, mạng xã hội đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi. Instagram, TikTok, YouTube… biến mọi người thành người kể chuyện hình ảnh.
Khác biệt lớn nhất giữa biểu tượng của quá khứ và hiện tại nằm ở tốc độ và phạm vi ảnh hưởng. James Dean phải mất một bộ phim để định nghĩa phong cách, còn G-Dragon chỉ cần một bức ảnh ở sân bay. Audrey Hepburn để lại di sản qua hàng thập kỷ, trong khi Lady Gaga có thể thay đổi định nghĩa “biểu tượng” mỗi lần xuất hiện thảm đỏ. Điều đó cho thấy thời trang ngày nay đòi hỏi sự linh hoạt và khả năng tái tạo hình ảnh nhanh hơn bao giờ hết.
Mạng xã hội trở thành sân khấu chính, nơi chỉ cần một khoảnh khắc xuất hiện là đủ tạo ra cơn sốt mua sắm toàn cầu. Những ngôi sao như Jennie, Lisa, G-Dragon hay Zendaya không chỉ là người truyền cảm hứng phong cách, mà còn là “cỗ máy tạo xu hướng” với sức mạnh thương mại khổng lồ.
Lisa tại Coachella 2025. Ảnh: @lalalalisa_m
Rihanna là minh chứng điển hình. Từ phong cách đường phố bụi bặm đến những bộ đầm Haute Couture, cô biến mỗi lần xuất hiện thành một chiến dịch truyền thông toàn cầu. Thương hiệu Fenty không chỉ ghi dấu nữ ca sĩ trong vai trò nhà thiết kế, mà còn chứng minh rằng cô có thể biến tầm nhìn thời trang của mình thành đế chế kinh doanh trị giá hàng tỉ đô-la Mỹ.
Biểu tượng thời trang Rihanna trên trang bìa Harper’s Bazaar Việt Nam, 3/2025.
Jennie với hiệu ứng “Jennie’s pick” đã nhiều lần khiến sản phẩm cháy hàng, từ áo cardigan Gucci đến vòng cổ Chanel. G-Dragon hợp tác với Nike ra mắt giày Air Force 1 Low Para-noise đã tạo nên cơn sốt toàn cầu, bán hết sạch chỉ trong vài phút. Zendaya, với gu chọn trang phục tinh tế và khả năng biến hóa đa dạng, liên tục được giới thời trang ca ngợi như một trong những tượng đài thời trang trẻ quyền lực nhất Hollywood.
Jennie chỉ cần một tấm ảnh thời trang sân bay là đủ tạo hiệu ứng cháy hàng trong thời trang. Ảnh: TV REPORT
Khái niệm “sold-out effect”, hiệu ứng cháy hàng, trở thành thước đo quyền lực của biểu tượng thời trang thời đại mới. Không chỉ đẹp trên ảnh, một tượng đài thời trang hiện đại phải có khả năng kết nối cảm xúc mạnh mẽ với người hâm mộ, khiến họ muốn sở hữu những gì thần tượng mặc để cảm thấy gần gũi hơn với phong cách ấy. Chính sự giao thoa giữa cá tính cá nhân, sức mạnh thương hiệu và tốc độ lan truyền của mạng xã hội đã biến những biểu tượng thành “cỗ máy” vừa truyền cảm hứng vừa thúc đẩy thương mại. Tầm ảnh hưởng của một biểu tượng giờ đây có thể được đo đếm cụ thể từ những con số doanh thu.
Zendaya, biểu tượng thời trang thế hệ mới khi quảng bá cho bộ sưu tập Louis Vuitton x Murakami.
Từ những gương mặt thanh lịch của thế kỷ trước đến các ngôi sao tạo hiệu ứng “cháy hàng” trong thời đại mạng xã hội, biểu tượng thời trang luôn là chiếc gương phản chiếu tinh thần của thời đại. Họ có thể giữ nguyên phong cách kinh điển hay liên tục biến đổi để dẫn đầu xu hướng, nhưng điểm chung là khả năng tạo ra cảm hứng, biến thời trang thành ngôn ngữ của cá tính và câu chuyện cá nhân.
Trong một thế giới hình ảnh có thể lan tỏa tức thì, sức mạnh của biểu tượng thời trang chưa bao giờ lớn đến thế. Và có lẽ, thời trang sẽ luôn cần những người dám khác biệt để tiếp tục viết nên những chương mới trong lịch sử của mình.
Harper’s Bazaar Việt Nam
