Triển lãm Around the White Road của Vũ Minh Dũng

Quá trình khám phá bản sắc của Vũ Minh Dũng thông qua các giá trị truyền thống Việt Nam đã định hình triển lãm cá nhân của anh có tên Around the White Road, đánh dấu triển lãm đầu tiên của anh tại Việt Nam. Trong triển lãm lần này trưng bày 15 tác phẩm được sáng tác dựa trên không gian, trí nhớ và chất liệu, xuất phát từ những trải nghiệm quan trọng: một chuyến thăm đến studio có không gian rộng lớn và nhiều mảng trắng của Bridget Riley ở London vào năm 2018, nơi Dũng cảm thấy nghe được hơi thở của mình vang vọng, và cuộc gặp gỡ với kiến trúc cong độc đáo của Gate Gate.

Những khoảnh khắc này đã kích thích quá trình sáng tạo của anh, dẫn dắt anh đến việc ghi lại các yếu tố hình ảnh và gợi lên cảm giác vắng mặt trong các tác phẩm của mình. Bằng cách thay đổi Around the White House thành Around the White Road, Dũng kết nối không gian triển lãm với hành trình của người xem, hòa trộn đối tượng và môi trường.

Vũ Minh Dũng muốn giữ kết nối với truyền thống như ngành khâu may ở Việt Nam

Chân dung nghệ sĩ Vũ Minh Dũng – Minh Dung Vu

Trong nhiều năm qua, Vũ Minh Dũng đã tạo ra một tập hợp tác phẩm đặc trưng bởi các bề mặt vải vóc, sắc màu thay đổi và hình thức tự nhiên. Việc chuyển đến Đức đã thúc đẩy Dũng tới thực hành với vải và giữ kết nối với truyền thống như ngành khâu may ở Việt Nam, đồng thời khiến người xem thay đổi cách nhìn nhận của họ về kích thước và chiều không gian.

Một chủ đề nhất quán hiện ra trong các tác phẩm gần đây của anh: các bức lớn với bố cục tối giản, thường có một yếu tố vải đơn lẻ trên nền trung tính. Những tác phẩm này truyền tải câu chuyện về văn hóa, lịch sử và môi trường thông qua vật liệu và hình thức của chúng hơn là một hình ảnh truyền thống rõ ràng.

Quá trình sáng tạo của anh bắt đầu bằng việc khái niệm hóa và phác thảo chi tiết, sau đó chọn vật liệu, chủ yếu là lụa, lanh hoặc voan và tạo ra hỗn hợp nhuộm tùy chỉnh bằng cách sử dụng các sơn màu khác nhau hoặc chàm. Khi căng vải lên khung, Dũng đóng vai trò như một người kết nối hơn là một người kiểm soát, cho phép vật liệu phần nào tự quyết định hình thức cuối cùng trong lúc vải đang phơi khô trước khi được khâu cố định lên khung.

Thực hành nghệ thuật của Dũng có thể được gọi là nghệ thuật dựng bởi bối cảnh và địa điểm (site-specific), bắt nguồn từ những thay đổi trong bối cảnh nghệ thuật toàn cầu thập niên 1960, với trọng tâm vào nghệ thuật phi vật chất và nghệ thuật khái niệm. Cách thực hành này cũng gắn liền với nghệ thuật tiên phong (avant-garde) trong giai đoạn hậu thuộc địa của Việt Nam. Khi kết hợp cả hai, anh tạo ra sự thương thảo giữa truyền thống thủ công bản địa và các phong trào nghệ thuật quốc tế. Việc sử dụng vải mang ý nghĩa văn hóa và trở thành phương tiện khám phá sự dịch chuyển và ký ức, nhấn mạnh sự tương tác trực tiếp với vật liệu trên tác phẩm thay vì qua cọ.

Dũng kết nối sự đối thoại giữa Đông và Tây, nơi việc nhường quyền kiểm soát trong quá trình sáng tạo tượng trưng cho tính linh hoạt của danh tính và sự pha trộn văn hóa trong xu thế toàn cầu hóa.

Nơi các tông màu và hình dạng hữu cơ phản ánh cả cảnh quan địa lý, lịch sử và ký ức

Triển lãm được bắt đầu từ bên ngoài phòng tranh với tác phẩm Echo from the lake, được Vũ Minh Dũng làm riêng cho triển lãm. Hai canvas trải dài từ sàn đến trần, được che phủ đa phần bằng vải nhuộm màu cam, đối diện với mặt kính, tạo ra một trải nghiệm đa lớp cho người xem cả từ bên trong lẫn bên ngoài. Tác phẩm này gợi nhớ đến kiến trúc truyền thống Việt Nam với khu vực trong nhà và ngoài trời thông nhau và là một cách diễn giải hiện đại về kiểu kiến trúc này.

Ánh sáng ngoài trời tạo ra những bóng đổ trên mặt tác phẩm, làm nhận thức về chiều sâu, chất liệu, màu sắc và hình thức của người xem biến đổi. Khi khách tham quan đi từ bên ngoài vào bên trong, tác phẩm này tiên đoán các chủ đề lặp lại của triển lãm về sự phân biệt giữa vật thể và môi trường.

Những tác phẩm trọng tâm của triển lãm, Green XXI, Green XXII, và Green XXIII, là những tác phẩm quy mô lớn có kích thước 2 x 10,11 mét, được lắp đặt liền kề trên tường theo đường cong của phòng trưng bày. Trong mỗi tác phẩm, hai tấm lụa được nối liền mạch, vải xanh có kết cấu chảy tràn qua các canvas, tạo nên sự tương phản giữa các hình dạng mềm mại, không đồng đều với những cấu trúc cứng cáp bên dưới. Những tác phẩm này thách thức hội họa một chiều, phảng phất yếu tố tranh lụa truyền thống trong khi đẩy nó vào những lĩnh vực điêu khắc hiện đại.

Sự tương tác giữa vải và kiến trúc, kết hợp với sự lắp đặt liên tục của các tác phẩm, tạo ra một trải nghiệm thống nhất gợi nhớ đến các bố cục mở trong các ngôi nhà truyền thống Việt Nam. Khi người xem di chuyển dọc theo tác phẩm rộng lớn này, những góc nhìn thay đổi của họ phản chiếu công cuộc khám phá về sự đối lập trong văn hóa của Dũng, không chỉ phản ánh sự xê dịch địa lý của anh mà nó còn là những chuyển biến văn hóa và cảm xúc đi kèm với việc tiếp cận nhiều truyền thống và môi trường nghệ thuật khác nhau.

Triển lãm của Vũ Minh Dũng kết thúc ở tầng hai, nơi một tác phẩm tối giản chiếm ưu thế trong không gian. Bề mặt nguyên sơ của nó được điểm xuyết bởi một dải vải cam nổi bật cắt chéo qua bố cục, tạo ra sự căng thẳng hình ảnh mạnh mẽ giữa sự vắng mặt và sự hiện diện. Tác phẩm, treo từ trần nhà bằng các giá đỡ bằng gỗ, lơ lửng trong một cuộc đối thoại với thẩm mỹ công nghiệp thô của căn phòng—các ống dẫn không khí lộ ra, sàn bê tông và các bức tường trắng hòa quyện để tạo khung cho tác phẩm vừa là một đối tượng vừa là một sự can thiệp vào không gian.

Từ xa, các tác phẩm vải của Dũng nhìn giống như các tác phẩm trừu tượng không gian (Abstract field painting), nhưng khi xem gần hơn, chúng tiết lộ chiều sâu phức tạp, nơi các tông màu và hình dạng hữu cơ phản ánh cả cảnh quan địa lý, lịch sử, và ký ức. Cách trình bày của anh thách thức giới hạn của một bức tranh một chiều, kết hợp các yếu tố của hội họa, điêu khắc và kiến trúc.

Minh Dung Vu không chỉ đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của mình mà còn đóng góp vào diễn ngôn hiện tại về tính pha trộn văn hóa trong nghệ thuật Việt Nam đương đại, cung cấp một cái nhìn sâu sắc về những không gian chuyển tiếp mà các nghệ sĩ đang điều hướng giữa các nền văn hóa trên toàn cầu.